Nền kinh tế toàn cầu đã trải qua một năm khó khăn, với lạm phát cao trong nhiều thập kỷ đã làm giảm chi tiêu sau phong tỏa và buộc các ngân hàng trung ương phải tăng lãi suất cho vay với tốc độ chưa từng có để kiểm soát. Mặc dù đã phần nào thành công trong việc kiềm chế lạm phát, nhưng cái giá phải trả có thể sẽ là một cuộc suy thoái kinh tế trong năm 2023.
Kay Daniel Neufeld, giám đốc và trưởng bộ phận dự báo tại Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh, cho biết: “Có khả năng nền kinh tế thế giới sẽ phải đối mặt với suy thoái vào năm tới do lãi suất tăng để đối phó với lạm phát cao hơn”.
Không phải ai cũng đồng ý rằng nền kinh tế toàn cầu đang hướng tới một cuộc suy thoái. Tuy nhiên, với mức tăng trưởng dự kiến sẽ còn giảm xuống thấp hơn nữa sau khi sụt giảm nghiêm trọng vào năm 2022, đó là một khả năng không hề nhỏ.
Vào tháng 10, Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF đã dự báo rằng tăng trưởng toàn cầu sẽ giảm xuống 2,7% vào năm 2023. Nếu không tính cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và giai đoạn tồi tệ nhất của đại dịch, thì đó sẽ là năm yếu nhất của nền kinh tế thế giới kể từ năm 2001.
Vào tháng 11, quỹ này đã cảnh báo rằng triển vọng thậm chí còn trở nên “u ám hơn” kể từ khi họ công bố dự báo đó.
Động thái từ ngân hàng trung ương
IMF đã gọi lạm phát là “mối đe dọa trực tiếp nhất đối với sự thịnh vượng hiện tại và tương lai.” Mặc dù lạm phát đã bắt đầu giảm ở Mỹ và châu Âu khi giá năng lượng giảm và lãi suất cao hơn thúc đẩy nền kinh tế, nhưng các ngân hàng trung ương đã nói rõ rằng họ không có ý định sớm ngừng tăng lãi suất, ngay cả khi họ không thể điều chỉnh tăng quá nhanh.
“Chúng tôi không có ý định thay đổi,” Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu Christine Lagarde cho biết vào đầu tháng này. “Chúng tôi sẽ không dao động.”
Hiện các ngân hàng trung ương đang hoạt động trên cơ sở từng cuộc họp khi họ phân tích dữ liệu mới nhất. Họ đã nhấn mạnh rằng họ không biết họ sẽ cần tăng lãi suất cao đến mức nào hoặc họ sẽ cần giữ lãi suất ở mức đó trong bao lâu để đưa lạm phát trở lại gần 2% và giữ nó ở đó. Nếu giá tiếp tục tăng nhiều hơn mức họ muốn, các ngân hàng trung ương có thể sẽ mạnh tay hơn so với kế hoạch, gây thêm áp lực lên nền kinh tế toàn cầu.
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Jerome Powell cho biết sau cuộc họp tháng 12 của ngân hàng trung ương: “Chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ phải duy trì lập trường chính sách hạn chế trong một thời gian.
Trung Quốc mở cửa mang tới cơ hội kèm theo rủi ro
Trong gần 3 năm, chính phủ Trung Quốc đã hạn chế sự lây lan của COVID-19 bằng cách sử dụng các biện pháp cứng rắn như cách ly tập trung, xét nghiệm hàng loạt và truy vết tiếp xúc nghiêm ngặt. Giờ đây, sau các cuộc biểu tình trên khắp đất nước chống lại các hạn chế nghiêm ngặt, nước này đột ngột hủy bỏ các biện pháp và dự kiến mở cửa biên giới từ đầu tháng 1 này.
Việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sắp mở cửa trở lại có thể thúc đẩy tăng trưởng, nhưng cũng mang lại không ít rủi ro.
Bruce Kasman, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu kinh tế và chính sách tại JPMorgan Chase, cho biết: “Tình hình hiện tại của Trung Quốc cho thấy tiềm năng tăng trưởng là rất lớn. Tuy nhiên, kinh nghiệm gần đây cũng cho thấy rằng những thất bại đáng kể thường xảy ra khi mở cửa quá sớm và hệ thống chăm sóc sức khỏe bị quá tải.”
Một làn sóng lây nhiễm COVID mới hiện đang càn quét Trung Quốc, nhưng cho đến nay Bắc Kinh vẫn tiếp tục đẩy mạnh các kế hoạch nới lỏng của mình. Tuần này, họ tuyên bố sẽ bãi bỏ các yêu cầu kiểm dịch đối với khách quốc tế bắt đầu từ đầu tháng 1 nhằm hướng tới việc mở lại biên giới.
Ở chiều ngược lại, các quốc gia khác đang phải đưa ra các hạn chế đối với khách du lịch từ Trung Quốc, vì lo ngại sự phát triển và lây lan của các biến thể mới.
Giá năng lượng tăng cao
Cuộc chiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Ukraine tiếp tục làm tăng thêm sự không chắc chắn cho các dự báo, đặc biệt là đối với các quốc gia ở châu Âu, những nước đang từ bỏ năng lượng của Nga, nhưng vẫn có thể phải đối mặt với sự thiếu hụt năng lượng.
Một báo cáo từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho thấy châu Âu có thể đối mặt với tình trạng thiếu khí đốt tự nhiên vào năm 2023 nếu Nga cắt toàn bộ hoạt động xuất khẩu khí đốt sang khu vực này và thời tiết trở nên lạnh hơn.
Một vấn đề khác cũng xuất hiện, đó là khả năng tăng vọt nhu cầu năng lượng từ Trung Quốc khi nền kinh tế của nước này phục hồi trở lại. Diane Swonk, nhà kinh tế trưởng của KPMG cho biết: “Một trong những khả năng khiến giá năng lượng có thể thấp hơn dự báo là vì Trung Quốc yếu một cách bất thường.”
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế cho biết vòng dự báo kinh tế mới nhất của họ có thể yêu cầu sửa đổi nếu tình trạng thiếu nguồn cung cấp năng lượng đẩy giá lên cao hơn, hoặc nếu các chính phủ ở châu Âu cần thực thi phân phối để giảm nhu cầu khí đốt và điện trong mùa đông này và năm tới.
Nguy cơ suy thoái kinh tế đang dần trở nên rõ nét
Dù kinh tế thế giới có rơi vào suy thoái hay không, 12 tháng sắp tới cũng sẽ vô vàn khó khăn.
Guillaume Menuet, người đứng đầu bộ phận kinh tế và chiến lược đầu tư của Citi Private Bank tại châu Âu, Trung Đông và châu Phi cho biết: “Đó vẫn là một bối cảnh đầy thách thức.”
Nhóm của ông dự đoán thế giới sẽ trải qua thời kỳ tăng trưởng kinh tế chậm nhất trong 40 năm qua, ngoại trừ năm 2020 và cuộc khủng hoảng tài chính 2007-2008.
Ngay cả khi suy thoái toàn cầu được ngăn chặn, nhiều quốc gia vẫn có thể phải chịu đựng suy thoái kèm theo tỷ lệ thất nghiệp gia tăng nghiêm trọng, mặc dù các nhà kinh tế không đồng ý về mức độ nghiêm trọng và thời gian chúng có thể kéo dài.
“Điều tồi tệ nhất vẫn chưa đến và đối với nhiều người, năm 2023 sẽ giống như một cuộc suy thoái”, IMF cho biết vào tháng 10, đồng thời lưu ý rằng sự suy giảm “sẽ diễn ra trên diện rộng” và có thể “gây tổn thương trên những vết thương kinh tế mới chỉ được chữa lành một phần sau đại dịch.”
Có thể bạn quan tâm:
- Thị trường tài chính kết thúc năm 2022 ở mức thấp nhất kể từ năm 2008
- Góc nhìn chuyên gia: Triển vọng kinh tế thế giới sẽ ra sao trong năm 2023?
Đừng quên theo dõi Blog Ăn Chơi để cập nhật những tin tức mới nhất từ thị trường tài chính – kinh doanh nhé!
