Tôi là ai? Trong suốt quãng đường trưởng thành, chắc hẳn mỗi người đều có ít nhất một lần tự hỏi rằng, mình là ai giữa dòng người qua lại. Tâm lý học gọi trạng thái này là sự khủng hoảng danh tính – Identity crisis. Tình trạng này gây ra không ít lo âu căng thẳng thậm chí là trầm cảm đối với mỗi người, khiến cho không ít người phải tìm đến các biện pháp tâm lý hay chữa lành để khiến bản thân có thể an lòng.
Tôi là ai?
Trong suốt quãng đường trưởng thành, chắc hẳn mỗi người đều có ít nhất một lần tự hỏi rằng, mình là ai giữa dòng người qua lại. Tâm lý học gọi trạng thái này là sự khủng hoảng danh tính – Identity crisis.
Vậy khủng hoảng danh tính là gì?
Khủng hoảng danh tính là một sự kiện phát triển liên quan đến việc một người đặt câu hỏi về ý thức của bản thân hoặc vị trí của họ trên thế giới. Khái niệm này bắt nguồn từ công trình nghiên cứu của nhà tâm lý học phát triển Erik Erikson, người tin rằng sự hình thành bản sắc là một trong những xung đột quan trọng nhất mà con người phải đối mặt.
Nhà tâm lý học phát triển Erik Erikson đã xác định 8 giai đoạn khủng hoảng đặc trưng cho cuộc sống của chúng ta từ khi sinh ra cho đến khi chết. “Thành tựu bản sắc” so với “sự lan tỏa bản sắc” là cuộc khủng hoảng thứ 5 mà con người trải qua khi chúng ta vượt qua những năm tháng đầy giông bão của tuổi vị thành niên. Khủng hoảng là một trong những mức độ nhạy cảm cao với những thay đổi phát triển liên quan đến tuổi dậy thì. Thanh thiếu niên trải qua những thay đổi nhanh chóng trong quá trình phát triển cơ thể, hormone, cảm xúc và khả năng nhận thức. Có lẽ lần đầu tiên trong đời, họ chiêm nghiệm về vị trí của mình trong xã hội, bao gồm sự nghiệp, giá trị và năng lực.
Tuy nhiên Erikson không cho rằng, sự khủng hoảng danh tính chỉ xảy ra ở tuổi dậy thì mà ở mọi lứa tuổi. Ví dụ như: khi hai người bắt đầu một mối quan hệ mới, họ sẽ không ngừng tìm kiếm bản thân mình là ai, có vai trò như thế nào đối với người kia; hay khi một cặp vợ chồng lần đầu có con, họ sẽ bắt đầu một cuộc khủng hoảng rằng mình sẽ trở thành ông bố bà mẹ như thế nào; hoặc khi bạn vừa thôi việc và bắt đầu tìm một công việc mới, chắc hẳn bạn cũng sẽ suy nghĩ mình là ai, mình có thể làm được việc gì.
Vậy nguyên nhân của khủng hoảng danh tính là gì?
Theo quan niệm phổ biến về khủng hoảng danh tính, trạng thái này có thể xảy ra sau một sự thay đổi lớn trong cuộc sống hoặc sau một chấn thương. Một số nguyên nhân tiềm ẩn có thể bao gồm: tốt nghiệp bậc trung học hoặc đại học, kết hôn, trở thành cha mẹ, bắt đầu một công việc mới, mất đi người thân, sự nghỉ hưu, kết thúc một công việc mà mình đã làm trong thời gian dài hay những thay đổi trong nhiệm vụ công việc hoặc con đường sự nghiệp của một người.
Làm cách nào để giải quyết một cuộc khủng hoảng danh tính?
Erikson hiểu rằng khủng hoảng danh tính không cần điều trị và ông tin rằng một số hành vi và cảm xúc nhất định có thể là dấu hiệu của các vấn đề phát triển và nhầm lẫn danh tính. Ví dụ như trầm cảm, lo lắng và các vấn đề phổ biến khác ở những người trẻ tuổi có thể là kết quả của một cuộc khủng hoảng danh tính chưa được giải quyết.
Những người gặp vấn đề về danh tính có thể tìm thấy sự hỗ trợ từ các liệu pháp. Quá trình trị liệu có thể làm rõ các giá trị của họ, thảo luận về lịch sử của họ, lấy lại hoặc phát triển một danh tính mới, đồng thời nhận được sự hỗ trợ đối với sự lo lắng và căng thẳng đôi khi đi kèm với khủng hoảng danh tính.
Khủng hoảng danh tính không phải là một chẩn đoán sức khỏe tâm thần và không cần dùng thuốc. Tuy nhiên, một số người có thể xuất hiện các tình trạng sức khỏe tâm thần hoặc nhận thấy rằng cuộc khủng hoảng danh tính của họ làm gia tăng vấn đề sức khỏe tâm thần đã có từ trước. Thuốc, đặc biệt là kết hợp với liệu pháp, có thể giúp ích.
Trong nhiều trường hợp, có những điều bạn có thể làm để tự mình vượt qua khủng hoảng danh tính. Một số điều có thể hữu ích khi bạn đối mặt với các câu hỏi về danh tính của mình bao gồm:
1. Thừa nhận và chấp nhận cảm xúc của bạn
Tìm cách xác định và hiểu cảm giác của bạn về danh tính của mình, sau đó thừa nhận và chấp nhận chúng. Nói với bản thân rằng bạn cảm thấy như vậy là ổn, mở rộng sự bao dung cho bản thân giống như bạn đối với một người bạn.
2. Khám phá niềm tin và sở thích của bản thân
Khi bạn đang đặt câu hỏi về ý thức của mình, có thể hữu ích nếu bạn hướng nội và suy nghĩ về những điều bạn đam mê. Bạn quan tâm đến điều gì? Có những điều mà bạn không còn thích? Hãy đặt câu hỏi và khám phá những sở thích và thú vui mới có thể là một cách hữu ích để hiểu rõ hơn về bản thân.
3. Cân nhắc mục tiêu của bạn
Hãy dành một chút thời gian để suy nghĩ về mục tiêu của bạn trong cuộc sống. Bạn muốn thực hiện những gì? Những loại việc nào mang lại cho bạn nhiều niềm vui và hạnh phúc nhất ? Khủng hoảng danh tính có thể là một dấu hiệu cho thấy một số nhu cầu hiện không được đáp ứng, vì vậy việc tìm cách để thỏa mãn nhu cầu đó có thể mang lại cảm giác thỏa mãn hơn cho cuộc sống của bạn.
4. Nhận sự hỗ trợ
Bạn bè và gia đình là chỗ dựa có thể giúp ích cho bạn. Sự hỗ trợ xã hội mạnh mẽ là một phần quan trọng của sức khỏe tinh thần và cũng có thể là một cách để nhận được phản hồi và khuyến khích để bạn cảm thấy thoải mái với danh tính của mình. Bạn bè, thành viên gia đình, câu lạc bộ xã hội, nhóm tôn giáo, nhóm thể thao đồng đội và nhóm hỗ trợ đều có thể là những nơi tuyệt vời để tìm kiếm sự hỗ trợ mà bạn cần.
Khủng hoảng danh tính là một giai đoạn phát triển điển hình mà theo Erikson, ai cũng phải đối mặt. Ngoài quan niệm của Erikson, các cuộc khủng hoảng về danh tính vẫn còn phổ biến và một số người đã trải qua một số cuộc khủng hoảng trong cuộc đời của họ. Nó không phải là điều tiêu cực. Nó có thể khuyến khích một người đặt câu hỏi về giá trị và vị trí của họ trong cuộc sống, đón nhận những giá trị mới và hiểu mối quan hệ của họ với những người khác.
Hi vọng qua bài viết này mỗi người sẽ có thể vững vàng hơn trước những cuộc khủng hoảng danh tính, bởi vì cuộc đời rất dài, chúng ta sẽ không ngừng phải đối đầu với những khó khăn không đoán định. Đừng để những cuộc khủng hoảng làm chúng ta chùn bước, nếu mệt mỏi quá, hãy tạo ra những khoảng nghỉ, và rồi lại sử dụng “khủng hoảng” như một chiếc thang đi lên nhé.
Mời bạn xem thêm các bài viết liên quan:
- Cuộc sống “ở ngoài kia” hay cuộc sống “ở trên mạng”, nơi đâu rõ nhất sự khắc nghiệt của cuộc sống đối với con người hiện đại?
- 9 hiệu ứng tâm lý thường gặp trong tình yêu, bạn đã hiểu chính “con tim” của mình chưa?
Hãy theo dõi BlogAnChoi để cập nhật nhiều thông tin bổ ích nhé!
