Cholesterol thường bị gắn liền với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nhưng thực tế, nó là một thành phần thiết yếu đối với sự sống. Cơ thể cần cholesterol để thực hiện nhiều chức năng quan trọng, chẳng hạn như sản xuất hormone, xây dựng màng tế bào, hỗ trợ tiêu hóa và tổng hợp vitamin D từ ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là cholesterol không phải lúc nào cũng “vô hại” – đặc biệt khi lượng cholesterol “xấu” trong cơ thể tăng cao. Vậy dấu hiệu cholesterol cao là gì và cách giảm cholesterol xấu ra sao? Cùng tìm hiểu nhé!
Cholesterol là gì?
Cholesterol là một chất béo dạng sáp, có mặt trong mọi tế bào cơ thể và rất cần thiết cho hoạt động sống. Cơ thể tự sản xuất phần lớn lượng cholesterol cần thiết, phần còn lại đến từ thực phẩm, đặc biệt là các sản phẩm từ động vật như thịt đỏ, sữa và trứng.
Cholesterol được vận chuyển trong máu thông qua hai loại lipoprotein:
- LDL (low-density lipoprotein) – thường được gọi là cholesterol “xấu”, vì khi ở mức cao, nó có thể tích tụ trong thành động mạch, hình thành mảng xơ vữa và gây cản trở lưu thông máu, dẫn đến nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ.
- HDL (high-density lipoprotein) – được mệnh danh là cholesterol “tốt”, có nhiệm vụ vận chuyển cholesterol dư thừa từ các mô trở về gan để xử lý và đào thải.
Sự cân bằng giữa hai loại cholesterol này đóng vai trò quyết định trong việc duy trì sức khỏe tim mạch.
Những ai có nguy cơ cao?
Theo hệ thống y tế quốc gia Anh (NHS), nguy cơ cholesterol cao thường tăng lên ở các nhóm sau:
- Người trên 50 tuổi
- Nam giới
- Phụ nữ sau mãn kinh
- Người gốc Nam Á hoặc châu Phi cận Sahara
Bên cạnh yếu tố di truyền, lối sống cũng là nguyên nhân chính khiến mức cholesterol tăng cao – chẳng hạn như chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, lười vận động, béo phì, hút thuốc hoặc uống rượu thường xuyên.
Dấu hiệu cho thấy bạn có thể đang bị cholesterol cao
Cholesterol cao thường không gây ra triệu chứng rõ rệt, vì vậy, nhiều người chỉ phát hiện ra khi thực hiện xét nghiệm máu định kỳ. Tuy nhiên, một số biểu hiện trên cơ thể có thể là cảnh báo gián tiếp:
- U vàng (xanthomas): Là những nốt sưng màu vàng chứa đầy cholesterol, thường xuất hiện ở các đốt ngón tay, đầu gối, hoặc gân Achilles (phía sau mắt cá chân).
- U vàng quanh mắt: Là những mảng nhỏ màu vàng nhạt gần góc trong của mí mắt – một dấu hiệu phổ biến ở người có cholesterol cao.
- Vòng trắng quanh mống mắt (arcus senilis): Một vòng tròn mờ màu trắng hoặc xám bao quanh phần có màu của mắt, đôi khi là dấu hiệu của mức cholesterol cao – đặc biệt ở người trẻ tuổi.
Một trường hợp điển hình được ghi nhận năm 2013 cho thấy một người đàn ông 42 tuổi bị hạn chế vận động ngón tay do các mảng lắng đọng cholesterol tại gân tay. Sinh thiết xác nhận các tế bào u vàng chứa đầy cholesterol chính là nguyên nhân gây ảnh hưởng đến hoạt động khớp.
Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn có nguy cơ cholesterol cao – dựa trên độ tuổi, cân nặng, tiền sử bệnh tim mạch, cao huyết áp hay tiểu đường,…họ có thể đề nghị xét nghiệm máu để kiểm tra mức lipid.
Làm thế nào để giảm cholesterol xấu?
Tin vui là bạn hoàn toàn có thể cải thiện chỉ số cholesterol thông qua điều chỉnh lối sống. Bên cạnh các loại thuốc hỗ trợ, một chế độ ăn lành mạnh và vận động thường xuyên sẽ giúp kiểm soát mức LDL hiệu quả.
Dưới đây là những cách đơn giản để bắt đầu:
Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ hòa tan
Các loại thực phẩm như yến mạch, đậu, táo, cà rốt và lúa mạch chứa nhiều chất xơ hòa tan – giúp ngăn cholesterol hấp thụ vào máu bằng cách gắn kết với nó trong hệ tiêu hóa rồi thải ra ngoài.
Một bát yến mạch vào buổi sáng là khởi đầu lý tưởng nhưng hãy chọn loại ít qua chế biến để giữ được nhiều dinh dưỡng nhất.
Cắt giảm chất béo bão hòa
Chất béo bão hòa có mặt nhiều trong bơ, mỡ động vật, thịt mỡ, bơ ghee và các sản phẩm từ sữa đầy béo. Thay vào đó, hãy sử dụng chất béo không bão hòa từ dầu olive, hạt óc chó, cá hồi hoặc quả bơ.
Tăng cường vận động thể chất
Tập thể dục đều đặn không chỉ giúp tăng HDL (cholesterol tốt) mà còn hỗ trợ giảm cân và duy trì huyết áp ổn định – tất cả đều góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch.
Kết luận
Cholesterol cao thường âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng nhưng các dấu hiệu như u vàng, vòng trắng quanh mắt hoặc những thay đổi trong chuyển động cơ thể có thể là lời cảnh báo. Việc theo dõi sức khỏe định kỳ, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp vận động thường xuyên là chìa khóa để kiểm soát cholesterol và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ hay nhồi máu cơ tim.
Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao, đừng ngần ngại hỏi ý kiến bác sĩ và thực hiện xét nghiệm bởi phòng bệnh vẫn luôn tốt hơn chữa bệnh.
Bạn có thể quan tâm:
Mình cảm thấy thật vui khi đọc những bình luận của các bạn, vì vậy hãy đừng ngại chia sẻ ý kiến của mình nhé!