Trong bức tranh toàn cầu về an ninh, một số quốc gia đang trở thành điểm nóng đáng lo ngại khi tình trạng phạm tội không ngừng leo thang. Các quốc gia đang báo động vì tình trạng tội phạm tăng cao không chỉ khiến người dân sống trong nỗi bất an thường trực, mà còn làm dấy lên những mối quan ngại sâu sắc về hệ thống pháp luật, xã hội và kinh tế của từng khu vực.
1. Venezuela
Venezuela từng là một trong những quốc gia giàu có và phát triển nhất Nam Mỹ nhờ vào nguồn tài nguyên dầu mỏ dồi dào. Tuy nhiên, ánh hào quang đó giờ chỉ còn là ký ức khi đất nước này chìm sâu vào vòng xoáy của khủng hoảng kinh tế, chính trị và xã hội. Tỷ lệ tội phạm cao ngất ngưởng không phải là hiện tượng bộc phát nhất thời, mà là hệ quả trực tiếp của nhiều năm bất ổn kéo dài và sự sụp đổ gần như toàn diện của các thiết chế nhà nước.
Trong đời sống thường nhật, người dân Venezuela sống trong tâm thế dè chừng. Những vụ trộm cướp, bạo lực có vũ trang, bắt cóc đòi tiền chuộc hay thậm chí là giết người vì tranh giành thực phẩm, thuốc men không còn là điều hiếm gặp. Tội phạm ở đây không chỉ dừng lại ở những cá nhân đơn lẻ mà còn có sự xuất hiện dày đặc của các băng đảng có tổ chức, nắm quyền kiểm soát nhiều khu vực, đặc biệt tại các thành phố lớn như Caracas – nơi được mệnh danh là một trong những đô thị nguy hiểm nhất hành tinh.
Sự sụp đổ của nền kinh tế đã khiến nhiều người lâm vào cảnh thất nghiệp và tuyệt vọng. Khi nguồn thu nhập hợp pháp trở nên xa vời, tội phạm trở thành một “lối thoát” đối với một bộ phận không nhỏ người dân. Trong khi đó, lực lượng cảnh sát và hệ thống pháp lý yếu kém, thiếu trang bị và dễ bị mua chuộc, đã không thể kiểm soát được làn sóng bạo lực đang lan rộng. Niềm tin vào công lý bị xói mòn nghiêm trọng, khiến người dân càng trở nên bất lực và e ngại việc hợp tác với chính quyền.
Một yếu tố khác góp phần làm gia tăng tội phạm là tình trạng di cư ồ ạt của người dân, khiến các cộng đồng bị chia cắt, kinh tế địa phương rối loạn, và các nguồn lực công cộng bị dồn nén. Trong bối cảnh đó, những kẻ cơ hội càng dễ lợi dụng sự hỗn loạn để trục lợi bằng vũ lực và đe dọa.
Venezuela hôm nay không chỉ là minh chứng cho sự sụp đổ về kinh tế, mà còn là tiếng chuông cảnh báo về cách một quốc gia có thể trượt dài vào hỗn loạn nếu mất đi niềm tin vào luật pháp, chính quyền và công lý. Tỷ lệ tội phạm cao ở đây không đơn thuần là những con số thống kê, mà là tiếng kêu cứu của một xã hội đang bị bào mòn đến tận cốt lõi.
2. Papua New Guinea
Nằm trong khu vực Nam Thái Bình Dương, Papua New Guinea là một quốc gia với vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ và nền văn hóa đa dạng bậc nhất thế giới. Thế nhưng đằng sau bức tranh yên bình ấy lại là một thực tại u ám: quốc gia này thường xuyên nằm trong top những nước có tỷ lệ tội phạm cao nhất toàn cầu. Điều đáng lo ngại không chỉ là mức độ tội phạm, mà còn là sự phổ biến của bạo lực trong mọi tầng lớp xã hội.
Một trong những nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng này là sự phát triển không đồng đều giữa các vùng miền. Phần lớn dân cư sống trong điều kiện nghèo đói, thiếu thốn dịch vụ y tế, giáo dục và cơ hội việc làm. Khi nhu cầu cơ bản không được đáp ứng, cộng với sự yếu kém trong kiểm soát xã hội, nhiều người buộc phải tìm đến các hành vi phi pháp như một cách sinh tồn.
Tại nhiều khu vực, đặc biệt là các vùng nông thôn và khu dân cư nghèo ở thành thị, các băng nhóm vũ trang – thường được gọi là “raskol” – trở thành nỗi ám ảnh thường trực. Những nhóm này không chỉ tham gia vào trộm cướp, cướp có vũ khí, mà còn dính líu đến tội phạm tình dục, bắt cóc và giết người. Một số nhóm còn có tính chất bộ tộc, với cấu trúc tổ chức chặt chẽ và hoạt động ngang nhiên mà không bị truy tố, do sự thiếu hiệu quả và tham nhũng trong hệ thống thực thi pháp luật.
Văn hóa trả thù và bạo lực truyền thống cũng là một yếu tố không thể bỏ qua. Trong nhiều cộng đồng ở Papua New Guinea, xung đột được giải quyết bằng đối đầu, đôi khi dẫn đến các cuộc bạo loạn giữa các làng, kéo dài trong nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần, gây thiệt hại lớn về người và của. Hơn thế nữa, một số quan niệm mê tín lỗi thời như “săn phù thủy” vẫn tồn tại ở nhiều nơi, khiến hàng loạt phụ nữ và người già vô tội bị tra tấn, đốt nhà, thậm chí bị hành hình chỉ vì bị nghi ngờ.
Trong khi đó, lực lượng cảnh sát thường không đủ người, thiếu huấn luyện và trang thiết bị, và trong một số trường hợp lại chính là đối tượng vi phạm pháp luật. Niềm tin của người dân vào chính quyền gần như không còn, đẩy xã hội vào một vòng luẩn quẩn của sự hỗn loạn, sợ hãi và bất lực.
Papua New Guinea là ví dụ điển hình cho việc một đất nước giàu tiềm năng có thể nhanh chóng chìm vào khủng hoảng an ninh nếu không có sự kiểm soát hiệu quả từ nhà nước. Ở đây, tội phạm không chỉ là vấn đề xã hội, mà là một phần của thực tại hàng ngày – nơi mà bạo lực không còn là điều bất thường, mà trở thành quy luật sống sót.
3. South Africa
Nam Phi là quốc gia có nền kinh tế lớn thứ ba ở châu Phi và từng được kỳ vọng trở thành hình mẫu dân chủ hậu phân biệt chủng tộc. Tuy nhiên, dù đã đạt được nhiều tiến bộ về chính trị, đất nước này vẫn vật lộn với một cuộc chiến không hồi kết – tội phạm bạo lực. Với tỷ lệ giết người, hiếp dâm và cướp có vũ trang nằm trong hàng cao nhất thế giới, Nam Phi đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng an ninh trầm trọng, ăn sâu vào kết cấu xã hội.
Một trong những gốc rễ của vấn đề là khoảng cách giàu nghèo vô cùng lớn, được để lại từ di sản của chế độ apartheid. Nhiều cộng đồng người da màu vẫn sống trong điều kiện nghèo nàn, thiếu dịch vụ y tế, giáo dục và an sinh cơ bản. Những khu ổ chuột đông đúc quanh các thành phố lớn như Johannesburg, Cape Town hay Durban thường là điểm nóng của các vụ xung đột, trộm cắp và bạo lực có tổ chức. Trong khi đó, tầng lớp giàu có lại sống trong những khu nhà cao tường, có lính canh và hệ thống an ninh khắt khe – một biểu tượng rõ ràng của sự phân mảnh xã hội.
Tội phạm ở Nam Phi không chỉ là những hành vi bộc phát cá nhân. Nhiều tổ chức tội phạm hoạt động với tính chất chuyên nghiệp, có tổ chức và được trang bị vũ khí hiện đại. Cướp ngân hàng, tấn công xe chở tiền, buôn bán ma túy, buôn người, giết người thuê… tất cả đều là những vấn đề nhức nhối diễn ra hằng ngày. Đặc biệt, bạo lực giới ở Nam Phi cũng ở mức báo động, khi số vụ hiếp dâm và giết phụ nữ tăng liên tục trong nhiều năm qua, khiến người dân ví nơi đây là “thủ đô hiếp dâm của thế giới” – một danh xưng u ám mà không ai mong muốn.
Dù lực lượng cảnh sát có mặt trên toàn quốc, nhưng tình trạng tham nhũng, yếu kém trong đào tạo và trang bị đã khiến nhiều người mất niềm tin vào pháp luật. Một số khu vực thậm chí bị kiểm soát bởi các băng nhóm tội phạm, nơi cảnh sát không dám bén mảng và người dân phải tự tìm cách bảo vệ mình. Điều này càng khoét sâu thêm sự bất an trong xã hội, khiến bạo lực trở thành phản xạ phòng vệ hơn là điều cần tránh.
Nam Phi là minh chứng cho việc tăng trưởng kinh tế không đồng nghĩa với giảm bất ổn xã hội nếu không đi kèm công bằng, giáo dục và pháp quyền vững mạnh. Trong khi quốc gia này tiếp tục nỗ lực xây dựng hình ảnh là điểm đến của du lịch và đầu tư, thì thực tế khắc nghiệt của tội phạm vẫn là vết thương hở, làm lu mờ mọi thành tựu. Và chừng nào người dân còn phải sống trong sợ hãi, chừng đó Nam Phi vẫn chưa thực sự thoát khỏi bóng tối của bạo lực.
4. Afghanistan
Afghanistan là quốc gia mà suốt nhiều thập kỷ qua gần như chưa bao giờ được hưởng trọn vẹn một ngày hòa bình. Chiến tranh kéo dài, xung đột sắc tộc, sự trỗi dậy của các nhóm vũ trang và chính quyền yếu kém đã đẩy đất nước này vào trạng thái mong manh và bất ổn triền miên. Trong bối cảnh đó, tội phạm không chỉ là hệ quả tất yếu, mà còn là một phần ăn sâu vào đời sống xã hội – nơi luật pháp và trật tự nhiều khi trở nên xa xỉ.
Kể từ khi Taliban giành lại quyền kiểm soát vào năm 2021, tình hình an ninh của Afghanistan không những không được cải thiện như kỳ vọng mà còn trở nên phức tạp hơn. Sự sụp đổ của chính phủ dân sự cùng việc quốc tế rút lui đã để lại một khoảng trống quyền lực khổng lồ, khiến tội phạm có tổ chức và các nhóm cực đoan nổi dậy càng dễ dàng mở rộng hoạt động. Khủng bố, đánh bom liều chết, ám sát và các cuộc tấn công vào dân thường vẫn diễn ra với cường độ đáng sợ.
Ngoài những hình thức tội phạm mang màu sắc chính trị, xã hội Afghanistan còn phải đối mặt với các loại hình phạm pháp phổ biến như bắt cóc, cướp có vũ trang, buôn người và buôn ma túy. Quốc gia này từ lâu đã trở thành một trong những trung tâm sản xuất thuốc phiện lớn nhất thế giới, và việc kiểm soát hoạt động buôn bán trái phép gần như nằm ngoài tầm với của bất kỳ lực lượng nào. Nguồn lợi khổng lồ từ ma túy cũng là nguyên nhân khiến tội phạm có vũ trang ngày càng mạnh tay, dấn sâu vào các hoạt động phi pháp để kiểm soát tuyến đường vận chuyển và thị trường tiêu thụ.
Tình trạng nghèo đói và thất nghiệp cũng góp phần nuôi dưỡng vòng xoáy tội phạm. Nhiều thanh niên không có việc làm đã trở thành tay sai cho các nhóm vũ trang, đổi lấy tiền và quyền lực tạm thời. Trong khi đó, hệ thống pháp luật và cơ quan thực thi gần như tê liệt hoặc bị chi phối bởi lực lượng cầm quyền, khiến người dân không có nơi nào để tìm công lý. Phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế trở thành những nạn nhân dễ bị tổn thương nhất, thường xuyên phải sống trong sợ hãi và bị xâm hại mà không có bất kỳ sự bảo vệ nào.
Afghanistan không chỉ là vùng đất bị chiến tranh tàn phá, mà còn là biểu tượng đau thương của một quốc gia mà tội phạm không đơn thuần là hành vi cá nhân, mà là hệ quả của sự thất bại kéo dài trong việc xây dựng một nhà nước pháp quyền thực sự. Khi bạo lực trở thành ngôn ngữ chính để tranh giành quyền lực, thì trật tự và nhân phẩm con người trở nên quá mong manh. Và vì thế, tội phạm ở Afghanistan không chỉ là một vấn đề xã hội – nó là một bi kịch lịch sử vẫn chưa có hồi kết.
5. Honduras
Tọa lạc ở khu vực Trung Mỹ, Honduras từng được biết đến với những bãi biển đẹp và rừng nhiệt đới phong phú. Thế nhưng, đằng sau vẻ ngoài nhiệt đới yên bình ấy là một hiện thực đầy ám ảnh: Honduras từ lâu đã bị gắn mác là một trong những quốc gia nguy hiểm nhất thế giới. Với tỷ lệ giết người thuộc hàng cao nhất hành tinh, đất nước này đang oằn mình trong cuộc chiến âm ỉ giữa chính quyền và các băng đảng đường phố không kém phần tàn bạo.
Nguyên nhân sâu xa của làn sóng tội phạm tại Honduras bắt nguồn từ sự hoành hành của các băng đảng có tổ chức, nổi bật nhất là MS-13 và Barrio 18 – những tổ chức tội phạm không chỉ hoạt động trong nước mà còn vươn vòi ra toàn khu vực Trung Mỹ và cả Hoa Kỳ. Những băng nhóm này chuyên kiểm soát các hoạt động buôn bán ma túy, tống tiền, giết thuê, buôn người và vũ khí. Chúng thường xuyên sử dụng bạo lực để tranh giành lãnh thổ và “dằn mặt” những ai dám chống đối, bao gồm cả cảnh sát và quan chức chính quyền.
Đặc biệt đáng lo ngại là tình trạng tống tiền – một hình thức tội phạm diễn ra phổ biến đến mức nhiều doanh nghiệp nhỏ và người dân buộc phải trả tiền bảo kê hằng tuần để được “yên thân”. Ai không tuân thủ sẽ bị đánh đập, đốt nhà, thậm chí sát hại. Sự hiện diện công khai của tội phạm trong các khu phố nghèo đã khiến cuộc sống nơi đây trở nên ngột ngạt và đầy rẫy nỗi sợ.
Sự yếu kém và tham nhũng trong hệ thống tư pháp và thực thi pháp luật lại càng tiếp tay cho tội phạm lộng hành. Nhiều cảnh sát bị cáo buộc dính líu đến các băng đảng, tiếp tay cho các vụ buôn bán ma túy hoặc đơn giản là làm ngơ trước tội ác. Trong khi đó, người dân mất niềm tin vào việc tố cáo vì sợ bị trả thù, tạo nên một vòng luẩn quẩn: tội phạm gia tăng – người dân im lặng – chính quyền bất lực.
Hệ quả của tất cả những điều đó là một xã hội bị bạo lực làm tê liệt. Thanh thiếu niên, thiếu cơ hội học hành và việc làm, dễ dàng bị lôi kéo vào vòng xoáy của các băng nhóm. Nhiều gia đình buộc phải rời bỏ nhà cửa, tìm đường di cư đến Hoa Kỳ bất chấp hiểm nguy, để trốn thoát khỏi bạo lực và tuyệt vọng.
Honduras ngày nay là ví dụ nhức nhối cho sự suy sụp của một quốc gia khi tội phạm không còn là ngoại lệ, mà đã trở thành một phần cấu trúc xã hội. Trong khi quốc tế vẫn theo dõi tình hình an ninh tại đây bằng ánh mắt lo ngại, người dân Honduras chỉ mong có được một ngày bình yên – điều tưởng chừng đơn giản nhưng lại xa vời đến đau lòng.
Ý kiến của các bạn rất quan trọng đối với mình, hãy để lại nhận xét của bạn về bài viết.