Bệnh vảy nến là một tình trạng da mạn tính khá phổ biến, đặc trưng bởi những mảng da đỏ, ngứa, bong vảy, có thể xuất hiện và biến mất theo từng đợt. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng bệnh vảy nến đôi khi còn đi kèm với những triệu chứng ảnh hưởng đến khớp – được gọi là viêm khớp vảy nến. Tình trạng này không chỉ gây đau và sưng tấy ở khớp mà còn có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động nếu không được điều trị kịp thời.
Theo Mayo Clinic, viêm khớp vảy nến là một bệnh tự miễn, tức là hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các mô khỏe mạnh – cụ thể là các khớp. Tình trạng này hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể được kiểm soát bằng thuốc và thay đổi lối sống. Ước tính có khoảng 30% người mắc bệnh vảy nến sẽ phát triển viêm khớp vảy nến.
Viêm khớp vảy nến không giống nhau ở mọi người. Dưới đây là 5 dạng phổ biến nhất của bệnh này, mỗi loại có đặc điểm riêng biệt về triệu chứng và vị trí ảnh hưởng.
1. Viêm khớp vảy nến không đối xứng
Loại này chiếm tỷ lệ lớn trong các trường hợp viêm khớp vảy nến, thường chỉ ảnh hưởng đến một bên cơ thể. Điều đó có nghĩa là bạn có thể bị đau khớp ở một đầu gối hoặc một bàn tay mà bên còn lại không bị ảnh hưởng – trái ngược với các dạng viêm khớp thông thường vốn có tính đối xứng.
Thông thường, chỉ khoảng 1 đến 3 khớp bị ảnh hưởng. Các khớp lớn như đầu gối, cổ tay hoặc cổ chân thường là nơi dễ gặp phải tình trạng viêm. Tuy nhiên, đôi khi các khớp nhỏ như ngón tay, ngón chân cũng có thể bị sưng và đau.
Triệu chứng điển hình bao gồm:
- Cứng khớp vào buổi sáng
- Sưng, nóng đỏ vùng khớp bị ảnh hưởng
- Các đợt phát ban da đi kèm
Mặc dù thường được xem là dạng nhẹ hơn, viêm khớp không đối xứng vẫn có thể gây đau đáng kể nếu không điều trị. Việc sử dụng thuốc DMARD (thuốc chống thấp khớp tác động chậm) hoặc corticosteroid có thể giúp kiểm soát viêm và làm chậm tiến triển bệnh.
2. Viêm khớp vảy nến đối xứng
Ngược lại với dạng không đối xứng, viêm khớp vảy nến đối xứng ảnh hưởng đến cùng một khớp ở cả hai bên cơ thể. Ví dụ, nếu bạn bị đau một bên cổ tay phải thì cổ tay trái cũng sẽ có triệu chứng tương tự. Đây là dạng bệnh có phần giống với viêm khớp dạng thấp nên đôi khi dễ gây nhầm lẫn.
Theo một bài viết đăng trên Clinical Reviews in Allergy & Immunology năm 2012, khoảng 50–60% bệnh nhân viêm khớp vảy nến bị tổn thương đối xứng tại nhiều hơn bốn khớp.
Triệu chứng có thể bao gồm:
- Cứng và đau ở nhiều khớp cùng lúc
- Khó vận động buổi sáng
- Kèm theo các tổn thương ngoài da đặc trưng của bệnh vảy nến
Dạng đối xứng có xu hướng tiến triển nặng hơn theo thời gian và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào trong cơ thể. Đặc biệt, viêm khớp không đối xứng cũng có thể chuyển sang thể đối xứng nếu không được kiểm soát tốt.
Điều trị bao gồm:
- Thuốc DMARD để làm chậm quá trình hủy hoại khớp
- Corticosteroid để giảm viêm
- Điều chỉnh lối sống, tập vật lý trị liệu
3. Viêm khớp cột sống
Viêm khớp cột sống vảy nến, hay còn gọi là viêm cột sống dính khớp, ảnh hưởng đến cột sống, khung chậu, hông và vai. Đây là dạng bệnh gây đau lưng mạn tính, có thể khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc cúi, xoay người hoặc thực hiện các cử động linh hoạt.
Theo Cleveland Clinic, khi bệnh tiến triển, các đốt sống có thể dính lại với nhau, gây cứng khớp và giảm khả năng vận động. Người bệnh thường cảm thấy đau nhiều hơn vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu không vận động.
Một nghiên cứu năm 2017 trên Annals of the Rheumatic Diseases cho thấy 24% người bị viêm cột sống cũng mắc bệnh vảy nến.
Phương pháp điều trị bao gồm:
- Vật lý trị liệu, kéo giãn cơ
- Kiểm soát tư thế đúng khi ngồi và nằm
- Sử dụng DMARD và thuốc ức chế TNF (loại thuốc sinh học giúp giảm phản ứng miễn dịch)
4. Viêm khớp liên đốt xa (DIP)
Đây là dạng viêm khớp ảnh hưởng đến các khớp gần móng tay, móng chân – được gọi là các khớp liên đốt xa. Tuy khá hiếm, chỉ chiếm dưới 10% số ca, nhưng dạng bệnh này thường đi kèm với tổn thương ở móng tay, như móng sần sùi, dày lên hoặc tách móng.
Triệu chứng bao gồm:
- Đau và sưng ở các khớp đầu ngón tay/chân
- Thay đổi ở móng (một đặc điểm gợi ý khá rõ)
- Cứng khớp khi ngủ dậy hoặc sau thời gian bất động
Việc điều trị có thể đơn giản hơn với những trường hợp nhẹ, chỉ cần:
- Ngâm tay chân trong nước ấm
- Dưỡng ẩm và bảo vệ móng
- Dùng thuốc giảm đau thông thường
Tuy nhiên, nếu bệnh tiến triển và gây đau nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê đơn DMARD hoặc tiêm corticosteroid tại chỗ để kiểm soát triệu chứng.
5. Viêm khớp vảy nến Mutilans (biến dạng)
Đây là dạng nặng nhất và cũng hiếm gặp nhất của viêm khớp vảy nến, chỉ chiếm dưới 5% tổng số trường hợp. Mutilans gây ra phản ứng viêm mạnh khiến xương ở các khớp tay, chân bị phá hủy, dẫn đến tình trạng các ngón tay và ngón chân bị rút ngắn, biến dạng rõ rệt – giống như hình ảnh “bút chì trong cốc” trên X-quang.
Bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến khớp mà còn gây mất xương cục bộ, làm thay đổi hoàn toàn hình dạng bàn tay, bàn chân của người bệnh.
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc thể này gồm:
- Yếu tố di truyền
- Uống nhiều rượu
- Hút thuốc
- Làm việc nặng nhọc lặp đi lặp lại
- Căng thẳng kéo dài
Việc điều trị bao gồm:
- NSAID (thuốc chống viêm không steroid) để giảm đau
- Corticosteroid để kiểm soát viêm mạnh
- Thuốc sinh học (biologics) nhắm vào hệ miễn dịch, giúp ngăn chặn phản ứng tự miễn gây tổn thương khớp
Viêm khớp vảy nến là một bệnh lý phức tạp với nhiều dạng biểu hiện khác nhau. Từ nhẹ như đau ở một vài khớp đến nặng như biến dạng chi, bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và điều trị sớm.
Nếu bạn đang bị vảy nến và thấy xuất hiện các cơn đau khớp bất thường – đặc biệt là cứng khớp vào buổi sáng hoặc kèm theo sưng đỏ – hãy đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác. Việc điều trị sớm sẽ giúp kiểm soát triệu chứng, giảm nguy cơ tổn thương vĩnh viễn và cải thiện khả năng vận động trong cuộc sống hằng ngày.
Nguồn tham khảo/dịch: The 5 Types Of Psoriatic Arthritis – Health Digest
Bạn có thể quan tâm:
Các bạn có thể góp ý để bài viết trở nên tốt hơn, hãy để lại những ý kiến của mình ở phần bình luận nhé.