Nguyên nhân gây ngứa lòng bàn tay là gì? Cách điều trị và phòng ngừa

Ngứa lòng bàn tay là hiện tượng phổ biến, đôi khi chỉ gây khó chịu nhẹ nhưng cũng có lúc là dấu hiệu cảnh báo một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng hơn. Việc xác định nguyên nhân chính xác sẽ giúp bạn có hướng điều trị phù hợp và kịp thời.

Cảm giác ngứa lòng bàn tay như thế nào?

Khi lòng bàn tay bị ngứa, bạn có thể cảm thấy khó chịu, bứt rứt và liên tục muốn gãi. Cảm giác ngứa có thể nhẹ hoặc dữ dội, kéo dài dai dẳng hoặc chỉ thoáng qua. Việc gãi có thể mang lại cảm giác dễ chịu tạm thời nhưng nếu quá mức sẽ khiến da bị kích ứng, trầy xước, thậm chí làm tình trạng tồi tệ hơn.

Tùy theo nguyên nhân, ngứa có thể đi kèm với những biểu hiện khác như đỏ da, khô, bong tróc, sưng hoặc nổi mẩn. Triệu chứng này có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai lòng bàn tay.

Những nguyên nhân phổ biến gây ngứa lòng bàn tay

Ngứa lòng bàn tay có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thay đổi thời tiết, lối sống đến các bệnh lý về da hoặc bệnh nội khoa.

Yếu tố môi trường và lối sống

• Da khô: Vào những ngày lạnh, độ ẩm thấp hoặc khi bạn rửa tay quá nhiều, da có thể bị khô, nứt nẻ dẫn đến ngứa.
• Căng thẳng tinh thần: Lo lắng, stress kéo dài đôi khi cũng kích hoạt cảm giác ngứa như một phản ứng của hệ thần kinh.
• Dùng chất khử trùng tay quá thường xuyên: Các sản phẩm chứa cồn có thể làm mất lớp dầu tự nhiên trên da, khiến da lòng bàn tay trở nên khô và ngứa.

Các bệnh lý da liễu

• Viêm da dị ứng (Eczema): Là tình trạng viêm da mãn tính, thường khiến da bị khô, đỏ, bong tróc và ngứa. Bệnh có thể gây ngứa và kích ứng ở bất kỳ vị trí nào trên da, bao gồm cả lòng bàn tay.
• Viêm da tiếp xúc: Xảy ra khi da bị tiếp xúc với hóa chất mạnh như xà phòng, chất tẩy rửa hoặc bụi bẩn. Tình trạng này có thể gây đỏ da, ngứa và thậm chí là phồng rộp.
• Viêm da tiếp xúc dị ứng: Phát triển sau khi da tiếp xúc với chất gây dị ứng nhiều lần (như cao su, kim loại, hoặc một số loại cây). Tình trạng này gây ngứa kéo dài và viêm da rõ rệt.
• Chàm tổ đỉa (chàm Dyshidrotic): Đặc trưng bởi các mụn nước nhỏ, ngứa dữ dội ở lòng bàn tay, thường gặp ở những người bị dị ứng hoặc sống trong môi trường ẩm ướt.
• Bệnh vẩy nến: Một bệnh mãn tính gây tăng sinh tế bào da, hình thành các mảng da đỏ, dày, bong vảy và ngứa. Bệnh vẩy nến lòng bàn tay-bàn chân có thể ảnh hưởng trực tiếp đến lòng bàn tay.
• Nhiễm nấm: Khi da lòng bàn tay bị nhiễm nấm, thường xuất hiện các biểu hiện như ngứa, đỏ, bong tróc hoặc có vảy mỏng.

Các bệnh lý nội khoa khác

• Bệnh gan: Một số bệnh lý về gan, đặc biệt là ứ mật hoặc xơ gan, có thể gây ngứa lòng bàn tay do sự tích tụ của muối mật trong máu.
• Tiểu đường: Người mắc bệnh tiểu đường thường gặp các vấn đề về tuần hoàn và thần kinh, gây ngứa ở tay, chân và các vùng khác trên cơ thể.
• Rối loạn tuyến giáp: Cả suy giáp và cường giáp đều có thể gây khô da, kéo theo ngứa ở lòng bàn tay hoặc các vùng da khác.
• Bệnh lý thần kinh: Một số rối loạn thần kinh (ví dụ như bệnh thần kinh ngoại biên) có thể làm xuất hiện cảm giác ngứa bất thường, kể cả khi không có yếu tố kích thích bên ngoài.
• Mang thai: Nhiều phụ nữ mang thai trải qua tình trạng ngứa lòng bàn tay và lòng bàn chân do thay đổi nội tiết, còn gọi là chứng ngứa thai kỳ.
• HIV/AIDS: Một số người nhiễm HIV có thể gặp các phản ứng da gây ngứa, phát ban hoặc viêm, ảnh hưởng đến lòng bàn tay, lòng bàn chân và nhiều vùng khác.

Khi nào bạn nên đi khám bác sĩ?

Ngứa lòng bàn tay không phải lúc nào cũng đáng lo ngại nhưng nếu bạn gặp phải các tình trạng sau, tốt nhất nên tìm đến chuyên gia y tế:

• Ngứa kéo dài nhiều ngày không cải thiện.
• Ngứa đi kèm với sưng, đỏ, nổi mẩn, phồng rộp hoặc thay đổi rõ rệt trên da.
• Cảm giác ngứa khiến bạn mất ngủ, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
• Có các dấu hiệu như sốt, mệt mỏi, sụt cân hoặc vàng da.

Việc thăm khám sớm sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân chính xác và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, tránh để bệnh tiến triển nặng hơn.

Cách điều trị ngứa lòng bàn tay

Mục tiêu chính của điều trị ngứa lòng bàn tay là làm giảm triệu chứng và giải quyết nguyên nhân gây ngứa. Tuỳ vào tình trạng cụ thể, bác sĩ có thể đề xuất các biện pháp tại nhà, thuốc hoặc liệu pháp chuyên sâu.

Biện pháp tại nhà

• Dưỡng ẩm thường xuyên: Sử dụng kem dưỡng ẩm dày, không mùi (như Vaseline hoặc kem chứa ceramide) để giữ ẩm và làm dịu da.Chườm lạnh: Dùng khăn lạnh hoặc túi đá bọc trong khăn sạch chườm lên vùng ngứa giúp giảm cảm giác khó chịu.
• Tắm với yến mạch keo (colloidal oatmeal): Có tác dụng làm dịu da, giảm viêm và ngứa.
• Sử dụng calamine: Loại kem này thường được dùng cho các trường hợp viêm da tiếp xúc, giúp làm dịu da và giảm kích ứng.
• Tránh gãi và chà xát mạnh: Gãi quá nhiều có thể làm da trầy xước, nhiễm trùng và kéo dài thời gian lành bệnh.

Thuốc điều trị

• Steroid bôi tại chỗ: Các loại kem có chứa hydrocortisone giúp giảm viêm, đặc biệt hiệu quả với bệnh chàm hoặc viêm da tiếp xúc.
• Thuốc kháng histamin: Các loại thuốc như diphenhydramine (Benadryl) giúp giảm ngứa do dị ứng.
• Steroid đường uống: Với các trường hợp ngứa nặng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc uống để kiểm soát viêm da.
• Thuốc điều trị nguyên nhân cụ thể: Ví dụ, nếu ngứa do bệnh gan hoặc tuyến giáp, sử dụng thuốc điều trị bệnh cụ thể sẽ giúp cải thiện triệu chứng ngứa.

Liệu pháp ánh sáng (quang trị liệu)

Với những bệnh nhân bị vẩy nến hoặc chàm mãn tính, liệu pháp ánh sáng (phototherapy) có thể giúp kiểm soát triệu chứng. Bác sĩ sẽ sử dụng tia cực tím (UV) ở mức độ kiểm soát để tác động vào vùng da bị bệnh.

Làm thế nào để ngăn ngừa ngứa lòng bàn tay?

Một số thói quen đơn giản có thể giúp bạn ngăn ngừa tình trạng ngứa tái phát:

• Dưỡng ẩm đều đặn: Nhất là sau khi rửa tay hoặc tiếp xúc với nước.
• Tránh chất gây kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với hóa chất, chất tẩy mạnh hoặc các chất gây dị ứng từng biết đến.
• Đeo găng tay bảo hộ: Đeo găng tay khi rửa bát, làm vườn hoặc tiếp xúc với các sản phẩm tẩy rửa.
• Giữ da sạch sẽ, khô thoáng: Đặc biệt là trong thời tiết nóng ẩm, cần vệ sinh tay thường xuyên nhưng nhẹ nhàng, tránh chà xát mạnh.
• Chăm sóc sức khỏe tổng thể: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, kiểm soát tốt các bệnh mạn tính như tiểu đường hoặc bệnh gan.

Tóm lại, ngứa lòng bàn tay có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những yếu tố đơn giản như da khô đến các bệnh lý phức tạp hơn. Việc xác định chính xác nguyên nhân là yếu tố then chốt để điều trị hiệu quả. Nếu tình trạng ngứa kéo dài hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ để được tư vấn kịp thời.

Bạn có thể quan tâm:

• Nồng độ men gan cao có nghĩa là gì? Những điều bạn cần biết để bảo vệ sức khỏe gan
• Hội chứng sợ đi ngủ (Somniphobia) là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách vượt qua

Xem thêm

Làm thế nào để nhận biết mình đang kiệt sức cảm xúc (Emotional Burnout)?

Bạn có đang cảm thấy mệt mỏi triền miên dù đã ngủ đủ giấc? Mất hứng thú với công việc từng say mê? Dễ cáu gắt với những chuyện nhỏ nhặt? Nếu có, rất có thể bạn đang trải qua kiệt sức cảm xúc (Emotional Burnout) – một trạng thái suy kiệt tinh thần do căng thẳng kéo dài, ...