Thần đạo và văn hóa dân gian Nhật Bản trong phim anime Ghibli

Thần đạo và văn hóa dân gian của Nhật Bản đã và đang làm nguồn cảm hứng tuyệt vời cho vô số những bộ phim anime Ghibli. Hãy cùng BlogAnChoi tìm hiểu về những nét đẹp tinh thần được khắc họa qua từng bộ phim hoạt hình tuổi thơ nhé!

Ngoài hình ảnh mượt mà, xinh xắn, động lòng người lẫn nội dung phim hay tuyệt đỉnh thì bộ phim của Ghibli Studio còn mang sắc màu huyền bí với những gam màu thể hiện chiều sâu của văn hóa dân gian Nhật Bản. Một số những bộ phim được khắc họa vô cùng hài hòa, tuyệt đẹp đã đồng hành cùng biết bao thế hệ, làm nên tuổi thơ của bao người.

Hàng Xóm Của Tôi Là Totoro

Totoro

Totoro là một sinh vật được thiết kế to lớn, trông kỳ lạ nhưng lại vô cùng đáng yêu. Totoro sống trong rừng và có sức mạnh giúp thúc đẩy cây cối phát triển, mọc lên từ hư vô. Có nhiều giả thuyết cho rằng Totoro được xây dựng dựa trên nguyên mẫu là Obake.

Trong truyền thuyết Nhật Bản, Obake là là sinh vật huyền bí trong dân gian, có khả năng biến hình. Obake để nhắc tới những yêu quái có khả năng thay đổi hình dạng của bản thân. Chúng có thể là Kitsune, Tanuki, Bakeneko, … hay những linh hồn thực vật hoặc đồ vật có linh hồn.

Catbus

Catbus trong Totoro đã không còn là một con vật xa lạ với trẻ thơ. Nó mang hình dáng chú mèo lớn, luôn luôn mỉm cười và thân hình được thiết kế thành một chiếc xe bus. Catbus được lấy cảm hứng từ Bakeneko (Mèo tinh), là một loài yêu quái có nguyên hình là mèo với những chiếc đuôi kỳ lạ. Catbus có thể biến hình, nói tiếng người, nhảy múa và thậm chí nó có thể điều khiển cả tâm trí con người.

Trong dân gian, chuyện về Bakeneko là những chuỗi câu chuyện nhuốm đẫm sắc màu kinh dị. Xa xưa kể rằng lãnh chúa Nabeshima Mitsushige đã ban án tử như một hình phạt dành cho người hầu cận của mình đó là Ryuuzouji Matashichirou do đã không hoàn thành nhiệm vụ. Mẹ của Matshichirou khi nghe tin con trai qua đời đã đau khổ, tự sát bằng kiếm. Con mèo của bà chứng kiến sự đau khổ từ chủ nhân, nếm máu trên lưỡi kiếm và rồi đã biến thành Bakeneko đi ám sát kẻ đã gây ra bi kịch này.

Ngoài ra còn những biến thể khác như Bakeneko là con mèo được nuôi dưỡng, sau đó nó đã sát hại chủ mình rồi hóa thành yêu quái. Bakeneko có khả năng biến hình, thường chúng sẽ chọn biến thành người chủ của mình. Nếu như có ai phát hiện ra thì nó sẽ giết người đó.

Pom Poko

Pom Poko là một bộ phim hoạt hình kể về sự chiến đấu kiên cường của bầy lửng Tanuki với con người trong cuộc chiến quy hoạch. Tanuki rất dễ thương, đáng yêu. Đồng thời chúng có khả năng tạo ra ảo giác, biến thành hình dạng con người, học tập lối sống của họ. Chúng hay sao chép thói hư tật xấu như tệ nạn cờ bạc, rượu bia, … Có nhiều câu chuyện hài hước xoay quanh chủ để này. Tuy nhiên Tanuki được xếp vào loài yêu quái lành, nếu như đối xử tốt với chúng thì chúng sẽ báo đáp.

Ở Nhật Bản được dựng rất nhiều tượng Tanuki. Chúng được cho là biểu tượng của sự may mắn về tiền bạc. Ngoài ra có làng gốm Shigaraki thuộc tình Shiga, nơi đây được nổi tiếng với làng nghề làm gốm, tượng Tanuki.

Công Chúa Mononoke

Kodama

Kodama là sinh vật cư ngụ ở những cây cổ thụ thuộc khu rừng Tây Vực, nơi công chúa Mononoke sinh sống. Chúng là yêu quái nhỏ, sống theo bầy với số lượng lớn, mang hình dạng người, màu trắng. Theo tín ngưỡng Nhật Bản, Kodama hay còn gọi là mộc linh, là những vị thần trú trong cây, giữ nhiệm vụ cân bằng sinh thái tự nhiên. Kodama có thể tồn tại dưới dạng thực thể hoặc âm thanh.

Mỗi khi có một cây bị đốn hạ, tiếng khóc của Kodama sẽ lại vang lên. Truyền thuyết kể rằng những cây có Kodama trú ngụ thì khi con người đốn hạ sẽ gặp phải tai họa. Vì thế thợ mộc nhận biết qua dòng nhựa cây đỏ như máu được chảy ra từ thân cây. Ngoài ra người dân nếu phát hiện có Kodama trú trong cây thì sẽ treo sợi dây Shimenawa lên để đánh dấu.

Shishigami

Trong Công Chúa Mononoke, Shishigami là vị thần tối cao ở khu rừng Tây Vực, tượng trưng cho sự sống và cái chết. Ngoại hình của Shishigami được miêu tả trên phim là một loài động vật có khuôn mặt người, cặp sừng lớn, vào ban đêm thì ngài hóa thành linh hồn khổng lồ. Người đời gọi đó là Daidarabotchi.

Trong truyền thuyết Nhật Bản, Shishigami là hiện thân của thần Yatsukamizuomitsuno. Đền Nagahama, tỉnh Shiname đang thờ phụng vị thần này. Đây là vị thần có sức mạnh vĩ đại, có thể tạo ra 1 hành tinh, có quyền năng bất tử, khiến vạn vật sinh sôi nảy nở hay úa tàn. Có người kể rằng, vùng đất Izumo tỉnh Shimane là do vị thần này tạo nên.

Vùng Đất Linh Hồn

Oshira-sama

Oshira-sama là một vị thần có thân hình to lớn ở trong bộ phim Vùng Đất Linh Hồn. Nhiều người liên tưởng tới hình ảnh củ cải trắng, nhưng thực tế Oshira-sama là con tằm. Sau lưng ông có một số lỗ nhỏ để hô hấp, nón lá đỏ chính là chiếc lá dâu. Ngoài ra Oshira-sama còn là hiện thân của ông tổ nghề dệt, thần nông của vùng đất Tohoku, Nhật Bản.

Câu chuyện được dân gian ghi lại về vị thần này vô cùng đau buồn. Người ta kể rằng có một người nông dân nọ sống cùng với cô con gái của mình. Nhà ông nghèo khó, con ngựa là tài sản quý giá duy nhất. Thế nhưng cô con gái của ông lại đem lòng yêu con ngựa, kết duyên vợ chồng với nó. Lúc bí mật vỡ lở, người cha rất tức giận. Cuộc tình ngang trái này kết thúc khi ông giết con ngựa, treo thi thể nó lên cây dâu tằm. Người con gái chứng kiến cảnh tượng đau lòng của người thương đã ôm xác con ngựa khóc, rồi sau đó cả hai bay lên trời, trở thành thần.

Sau này cô gái cũng quay lại báo mộng cho người cha, hướng dẫn nuôi tằm bằng lá dâu. Như vậy cô gái, con ngựa trở thành vị thần bảo trợ cho nghề trồng dâu, nuôi tằm ở đây.

Mizuchi

Nhân vật Haku trong phim vốn dĩ có tên đầy đủ là Nigihayami Kohaku Nushi – thần sông Kohaku. Sau khi con sông bị lấp mất, cậu không có nơi nào để đi nên bị lạc vào vùng đất linh hồn. Do vốn là thần sông nên Haku có khả năng biến hình thành rồng. Theo những gì được mô tả trên anime, tạo hình của cậu là một con rồng có vảy bạc, sở hữu một bộ bờm màu xanh. Hình ảnh này thường được thấy trong những truyền thuyết dân gian Nhật Bản kể về thần sông. Vì thế nhiều người cho rằng Haku được xây dựng dựa trên vị thần canh giữ sông hồ là Mizuchi.

Mizuchi vốn dĩ là thần thú trong truyền thuyết, có thể là rắn hoặc là rồng. Trong Nhật Bản Thư Kỷ có đề cập tới Mizuchi: Thời thiên hoàng Nintoku trị vì, năm thứ 67, tại tình Okayama, ngã ba sông Takahashi lưu truyền chuyện có một con rồng lớn xuất hiện. Nó thường xuyên phun nọc độc, hại người qua đường và người dân xung quanh. Cuối cùng nó bị Agatamori đánh bại, ngã xuống sông. Sau đó truyền thuyết về Mizuchi bắt đầu được lưu truyền.

Yubaba

Yubaba trong Vùng Đất Linh Hồn là mụ phù thủy có khả năng biến cha mẹ Chihiro thành heo, lấy tên của cô bé và ép Chihiro trở thành nhân công tại nhà tắm công cộng, đồng thời tranh thủ cơ hội tìm cách hóa giải lời nguyền, đưa bố mẹ trở về thế giới con người.

Yubaba được cho là xây dựng dựa trên Yamauba (Sơn Mụ) hay còn gọi là Onibaba (Quỷ Bà). Đây là một yêu quái dân gian, Yamauba là một nữ quỷ, phù thủy núi xuất thân là con người nhưng do hận thù nên hóa thành yêu quái. Chúng thường xuất hiện dưới dạng bà lão tốt bụng, sống một mình ở ven đường và nhiệt tình giúp người qua đường. Khi rơi vào bẫy của Yamauba, nạn nhân thường có kết cục bi thảm.

Shikigami (Thức Thần)

Shikigami là sinh vật bắt nguồn từ Âm Dương Đạo trong văn hóa Nhật Bản. Chúng là linh hồn tự do, được Âm Dương Sư triệu hồi để chiến đấu hoặc phục tùng mệnh lệnh. Shikigami có sức mạnh phụ thuộc vào người triệu hồi chúng, nếu như Âm Dương Sư đủ mạnh thì sẽ phát huy hết khả năng, nhưng cũng có trường hợp Shikigami mạnh hơn so với Âm Dương Sư, phá vỡ ràng buộc và tấn công người triệu hồi chúng.

Ngoài ra những bài viết cùng chủ đề bạn có thể quan tâm như:

• Phim hoạt hình Ghibli có tầm ảnh hưởng đến văn hóa Nhật Bản như thế nào?
• Avatar đen có ý nghĩa gì? Tại sao người ta để avatar đen trên Facebook?
• 5 kênh tuyển dụng online phổ biến hiện nay giúp bạn tìm được công việc như ý

Và đừng quên theo dõi BlogAnChoi để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị khác nhé!

Xem thêm

Avatar đen có ý nghĩa gì? Tại sao người ta để avatar đen trên Facebook?

Đôi khi bạn sẽ thấy một chiếc avatar đen xuất hiện trên newfeed của mình. Vậy avatar đen có ý nghĩa gì? Tại sao người ta lại để avatar đen trên Facebook nhằm mục đích gì?