12 nguyên nhân khiến vết thương lâu lành và cách khắc phục

Thông thường, sau khi bị trầy xước, bỏng nhẹ hay phẫu thuật, cơ thể sẽ bắt đầu quá trình chữa lành để phục hồi mô bị tổn thương. Tuy nhiên, đôi khi vết thương lại mất nhiều thời gian hơn dự kiến để hồi phục. Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình này, từ các bệnh lý nền, thói quen sinh hoạt cho đến chế độ dinh dưỡng. Dưới đây là 12 nguyên nhân phổ biến khiến vết thương lâu lành và những điều bạn nên biết để hỗ trợ quá trình phục hồi tốt hơn.

12 nguyên nhân khiến vết thương lâu lành

1. Nhiễm trùng

Khi vết thương bị nhiễm trùng, cơ thể phải dồn sức để chống lại vi khuẩn thay vì tập trung tái tạo mô. Điều này khiến thời gian lành vết thương kéo dài. Một số dấu hiệu phổ biến của nhiễm trùng bao gồm:

• Đỏ, sưng, nóng tại chỗ vết thương
• Mủ hoặc dịch vàng
• Cảm giác đau nhiều hơn bình thường
• Vết thương có mùi khó chịu

Nếu bạn nghi ngờ vết thương bị nhiễm trùng, cần đến bác sĩ để được điều trị đúng cách, tránh biến chứng.

2. Tuần hoàn máu kém

Máu mang theo oxy và dưỡng chất đến nuôi các tế bào tổn thương. Khi lưu thông máu kém – do bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch hay thiếu vận động – quá trình cung cấp này bị gián đoạn, khiến vết thương lâu lành hơn.

3. Các bệnh lý mãn tính

Một số bệnh lý nền làm suy yếu khả năng phục hồi của cơ thể, chẳng hạn như:

• Tiểu đường
• Hội chứng chuyển hóa
• Suy thận mãn
• Rối loạn miễn dịch hoặc viêm mãn tính

Đặc biệt, với bệnh tiểu đường, đường huyết cao ảnh hưởng trực tiếp đến mạch máu nhỏ và thần kinh, khiến vết thương khó lành và dễ bị biến chứng.

3. Thiếu dinh dưỡng

Cơ thể cần một số dưỡng chất thiết yếu để tái tạo mô và phục hồi vùng tổn thương. Nếu bạn không hấp thụ đủ từ chế độ ăn hoặc thực phẩm bổ sung, khả năng chữa lành sẽ bị suy giảm. Những dưỡng chất quan trọng bao gồm:

• Protein
• Sắt
• Vitamin A, C, D
• Kẽm
• Selen

Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, thiếu rau xanh, trái cây, protein động vật hay thực vật đều có thể ảnh hưởng đến tốc độ lành vết thương.

5. Ung thư

Ung thư làm suy giảm miễn dịch và ảnh hưởng đến khả năng sửa chữa mô bị tổn thương. Bên cạnh đó, cơ thể người bệnh thường bị thiếu hụt dinh dưỡng và yếu sức, khiến quá trình phục hồi bị kéo dài.

6. Một số phương pháp điều trị

Một số liệu pháp điều trị như hóa trị, xạ trị hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch có thể làm chậm khả năng tự lành của vết thương. Những loại thuốc gây ảnh hưởng bao gồm:

• Steroid
• Thuốc chống đông máu
• Methotrexate
• Thuốc chống viêm mạnh
• Thuốc ức chế miễn dịch sau ghép tạng

Nếu bạn đang điều trị bệnh bằng các phương pháp trên, cần trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn chăm sóc vết thương phù hợp.

7. Hút thuốc lá

Nicotine và các hóa chất độc hại trong thuốc lá làm co mạch, giảm lượng máu và oxy cung cấp đến vết thương – yếu tố thiết yếu cho quá trình lành. Người hút thuốc thường bị vết thương kéo dài, dễ nhiễm trùng hoặc để lại sẹo xấu.

7. Uống rượu quá nhiều

Rượu bia có thể làm rối loạn hoạt động của hệ miễn dịch và ức chế quá trình tạo tế bào mới, từ đó ảnh hưởng đến khả năng phục hồi mô da. Ngoài ra, rượu cũng làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

9. Tuổi tác

Khi lớn tuổi, phản ứng viêm sau chấn thương diễn ra chậm hơn và kéo dài, khiến vết thương lâu lành. Ngoài ra, da người lớn tuổi thường mỏng, tuần hoàn máu kém và khả năng tái tạo mô cũng suy giảm theo thời gian.

10. Nội tiết tố

Estrogen có vai trò quan trọng trong việc điều hòa phản ứng lành vết thương. Do đó, những người có nồng độ estrogen thấp – chẳng hạn sau mãn kinh – thường có thời gian lành vết thương lâu hơn.

11. Căng thẳng kéo dài

Căng thẳng tâm lý mạn tính làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể khó kiểm soát viêm và tạo mô mới. Điều này có thể khiến vết thương kéo dài nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng mới liền.

12. Chăm sóc vết thương không đúng cách

Việc vệ sinh kém, băng bó sai cách hoặc thường xuyên để vết thương hở có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, khiến mô tổn thương bị tái chấn thương và lâu lành hơn. Một số sai lầm phổ biến bao gồm:

• Không làm sạch vết thương kỹ lưỡng
• Tự ý tháo băng hoặc đụng vào vết thương liên tục
• Không sử dụng thuốc kháng khuẩn khi cần thiết

Làm sao để thúc đẩy quá trình lành vết thương?

Để hỗ trợ vết thương hồi phục nhanh chóng, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Hạn chế rượu và tránh hút thuốc lá
• Tuân thủ điều trị bệnh nền như tiểu đường, cao huyết áp
• Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt là protein, sắt, kẽm và vitamin
• Vệ sinh vết thương đúng cách, tránh để nhiễm trùng
• Tập thể dục nhẹ nhàng để cải thiện tuần hoàn máu
• Dùng thuốc bôi kháng sinh theo hướng dẫn nếu cần thiết
• Các giai đoạn lành vết thương

Khi nào cần đi khám?

Nếu bạn thấy vết thương có những dấu hiệu sau, nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra:

• Vết thương không lành sau 4–6 tuần
• Có dấu hiệu nhiễm trùng: sốt, đỏ, đau, mưng mủ
• Vết thương lan rộng hoặc trở nặng
• Không có tiến triển dù đã chăm sóc kỹ

Kết luận

Vết thương lành chậm không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng và biến chứng nếu không xử lý đúng cách. Việc hiểu rõ nguyên nhân và chủ động điều chỉnh lối sống, dinh dưỡng và phương pháp chăm sóc sẽ giúp bạn rút ngắn thời gian hồi phục và bảo vệ sức khỏe tốt hơn.

Nếu có bất kỳ lo lắng nào về vết thương của mình, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Bạn có thể quan tâm:

• Bệnh Meniere là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị
• 9 loại thực phẩm hỗ trợ cân bằng nội tiết tố một cách tự nhiên
• 8 cách tự nhiên giúp tăng dopamine – chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác hạnh phúc

Xem thêm

Sử dụng thuốc lá điện tử gần trẻ em có an toàn không?

Mặc dù hiện tại chúng ta biết rất ít về sự nguy hiểm của việc sử dụng thuốc lá điện tử, nhưng một thông tin quan trọng là chúng không an toàn khi sử dụng xung quanh những đứa trẻ của bạn và vấn đề chính là thuốc lá điện tử vẫn chưa được kiểm soát.