Tết Đoan Ngọ hay còn gọi là tết “diệt sâu bọ” rơi vào ngày 5/5 Âm lịch hàng năm. Vậy Tết Đoan Ngọ 2025 là ngày nào, mâm cúng Tết Đoan Ngọ và cách cầu may mắn, những kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan Ngọ là gì, cùng tìm hiểu nhé.
Tết Đoan ngọ là gì?
Đoan ngọ là bắt đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu; ngọ: giữa trưa). Còn “dương” là mặt trời, là khí dương, Đoan dương có nghĩa là bắt đầu lúc khí dương đang thịnh.
Tháng 5 là tháng mà năng lượng Dương đạt đến đỉnh cao trong năm, cũng là thời điểm năng lượng dương bắt đầu suy giảm và là thời điểm bắt đầu sự ra đời của năng lượng. Người xưa luôn tin vào sự cân bằng âm dương nên đặc biệt chú ý đến khoảng thời gian này.
Theo chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà, không chỉ riêng ở Việt Nam hay Trung Quốc, ở nhiều nước châu Á cũng có tết Đoan ngọ.
Tết Đoan ngọ xuất phát từ điển tích trong dân gian. Điển tích này có nhiều dị bản khác nhau. Theo đó, vào một năm, những người nông dân đang ăn mừng vì được mùa thì sâu bọ bất ngờ kéo đến. Dân làng đau đầu không biết làm cách nào để có thể giải quyết được nạn sâu bọ này, bỗng nhiên có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân.
Ông lão Đôi Truân chỉ cách cho dân chúng, mỗi nhà lập một đàn cúng đơn giản gồm bánh gio, trái cây. Người dân làm theo, chỉ một lúc sau, sâu bọ bay đi. Ông lão bảo thêm: “Sâu bọ hằng năm vào ngày này rất hung hăng. Mỗi năm vào đúng ngày này, cứ làm theo những gì ta đã dặn thì sẽ trị được chúng”.
Dân chúng biết ơn định cảm tạ nhưng ông lão đã đi đâu mất. Để tưởng nhớ sự việc trên, dân chúng đặt tên cho ngày này là tết Diệt sâu bọ, có người gọi là tết Đoan ngọ, vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ (từ 11-13h).
Tết Đoan ngọ 2025 là ngày nào?
Tết Đoan ngọ diễn ra vào mùng 5 tháng 5 âm lịch hằng năm. Năm 2025, tết Đoan ngọ sẽ rơi vào thứ Bảy, ngày 31/5 dương lịch.
Vì rơi vào ngày cuối tuần nên tết Đoan ngọ năm nay là dịp để các gia đình sum họp, cùng nhau dâng cúng tổ tiên các món ăn truyền thống của ngày lễ đặc biệt này.
Ngoài ý nghĩa tiêu diệt sâu bọ phá hoại mùa màng, người Việt còn cho rằng tết Đoan ngọ là dịp để giải trừ bệnh tật trong thời điểm giao mùa. Người xưa quan niệm rằng, bộ phận tiêu hóa của con người có các loại ký sinh gây hại nhưng không phải lúc nào cũng diệt được. Vào mùng 5/5 âm lịch, các loại ký sinh này thường ngoi lên và đây là cơ hội để con người loại bỏ chúng.
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ 3 miền
Theo quan niệm cổ truyền, có thể diệt sâu bọ trong người bằng cách ăn thức ăn, hoa quả, rượu nếp vào ngày 5/5 âm lịch.
Cách diệt sâu bọ:
Mọi người sáng ngủ dậy không được đặt chân xuống đất phải súc miệng 3 lần, ăn một quả trứng vịt luộc. Rồi bước chân ra khỏi giường ăn một bát rượu nếp cho sâu bọ say, tiếp đó ăn trái cây cho sâu bọ chết.
Rượu nếp có vị cay nồng, hơi men có tác dụng làm say sâu bọ. Còn hoa quả như mận, vải, đào, dưa hấu… được tin là giúp tiêu diệt sâu bọ. Ở nhiều nơi, các gia đình còn có thói quen ăn bánh gio (bánh tro), chè trôi nước, hạt sen…
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Bắc
Hoa tươi: Việt Nam có rất nhiều loại hoa đẹp nhưng vào dịp Tết Đoan Ngọ, loại hoa được ưa chuộng nhất để chưng trên bàn thờ là hoa sen. Hoa sen có vẻ đẹp thuần khiết, vừa thanh tao vừa e ấp. Ngoài ra còn có nhiều loại hoa khác được bày lên mâm lễ cúng như hoa nhài, hoa cau, hoa mẫu đơn đỏ…
Trái cây: Hai loại quả thường thấy xuất hiện trong mâm cúng Tết Đoan Ngọ ở miền Bắc là mận và vải. Nguyên nhân cũng là bởi vào thời gian tháng 5 này, 2 loại trái cây này đang vào vụ, được bày bán nhiều nên người dân thường chọn để mua về bày thắp hương.
Khi bày cúng và ăn các loại quả này, người dân gửi gắm mong ước mùa màng sẽ tươi tốt, mầm bệnh bị tiêu diệt, cây trái sinh sôi nảy nở.
Rượu nếp: Rượu nếp cũng là món ăn đặc sắc trong ngày này, người xưa tin rằng, rượu nếp sẽ giúp hỗ trợ kích thích vị giác, hỗ trợ tiêu hóa, loại bỏ các vi sinh vật gây bệnh như vi khuẩn, nấm hay các ký sinh trùng trong cơ thể.
Đặc biệt tại miền Bắc, món cơm rượu nếp cái hoa vàng bởi không phải nơi đâu cũng có và được ngon như ở miền Bắc, do đó đây là món phải có trong mâm cúng ở miền Bắc. Ngoài ra, ở một số nơi còn có thêm cơm rượu nếp cẩm.
Bánh tro: Bánh tro (hay còn gọi là bánh gio) là một loại bánh làm từ gạo nếp đã được ngâm trong nước tro, gói trong lá chuối. Đây là loại bánh dễ ăn, dễ tiêu, mùi vị rất ngon khi ăn cùng với đường hoặc mật. Theo cha ông ta, gạo nếp khi luộc trong lá sẽ hấp thu các đặc tính cây cỏ, giúp giải nhiệt, tiêu bệnh trong cơ thể.
Để tăng thẩm mỹ cho mâm cúng Tết Đoan Ngọ, nhiều gia đình còn thêm vào các loại bánh sắc màu như bánh xu xê, xôi cốm.
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Trung
Ngoài những loại đồ cúng phải có như ở miền Bắc, ở mâm cúng miền Trung có thêm một số món khác như:
Cơm rượu: Cơm rượu ở miền Trung được lên men bằng cách cổ truyền, có dạng miếng nhỏ vuông vức, chín mềm từ trong ngoài.
Thịt vịt: Sở dĩ miền Trung ưa chuộng thịt vịt hơn bởi người ta tin rằng thịt vịt có công dụng làm mát, giải nhiệt cho cơ thể, bổ máu và giúp tiêu hóa tốt hơn. Ngoài ra, đây cũng là thời điểm thịt vịt ngon và béo nhất.
Chè kê: Tuy không phải phổ biến với tất cả tỉnh miền Trung, chè kê lại rất được ưa chuộng xuất hiện trong mâm cúng tết Đoan ngọ của Quảng Nam. Chè kê được nấu bằng hạt kê đến khi mềm nhờ, khi ăn rất ngọt và dẻo thơm.
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam
Mâm cúng Tết đoan ngọ miền Nam ngoài những loại quen thuộc còn có nhiều món khác như:
Cơm rượu: Vẫn là cơm rượu nhưng ở miền Nam, cơm rượu được vo thành viên tròn và thêm nước đường vào, ăn giống như xôi chè ở miền Bắc.
Bánh ú Bá Trạng: Món này tương tự bánh tro nhưng to hơn, được làm từ gạo nếp nhồi thêm nhân, sau đó đi luộc hoặc hấp. Bánh ú Bá Trạng có thể gói bằng lá sen, lá chuối,… và mỗi loại lá sẽ cho bánh một hương vị khác nhau.
Chè trôi nước: Chè trôi nước ở miền Nam là những viên to tròn làm từ bột nếp trắng với nhân đậu xanh bùi bùi. Trong miền Nam, chè sẽ được ăn cùng nước đường và nước cốt dừa với ý nghĩa sẽ có khả năng diệt sâu bọ tốt./.
Cách cầu may mắn Tết Đoan Ngọ
Ăn rượu nếp và trái cây: Vào sáng sớm, người dân thường ăn rượu nếp cái hay cơm rượu và các loại trái cây như mận, đào, dưa hấu. Theo quan niệm dân gian, vị chua, ngọt, cay của các loại thực phẩm này sẽ giúp tiêu diệt sâu bọ trong cơ thể.
Tắm nắng từ 7h – 9h sáng: Những người thường xuyên gặp xui xẻo hoặc kém may mắn có thể ra ngoài tắm nắng từ 7 đến 9 giờ sáng vào ngày Tết Đoan Ngọ để tăng cường năng lượng Dương và sức sống, đồng thời tăng thêm sức mạnh nam tính cho vận may của mình.
Những người có tử vi lạnh (như những người sinh vào mùa đông) muốn cải thiện vận may trong Tết Đoan Ngọ có thể đặt một chậu nước dưới ánh nắng mặt trời trong khoảng một giờ từ 11:00 sáng đến 1:00 chiều, sau đó dùng nước đó để rửa tay và chân, tượng trưng cho việc tăng cường năng lượng dương và mang lại may mắn.
Tắm lá và xông nhà: Một phong tục khác trong ngày này là tắm nước lá thảo dược. Người ta thường đun nước với các loại lá có tính dược liệu như lá xông, lá bưởi, lá hương nhu để tắm, với hy vọng xua đuổi được tà ma, bệnh tật và mang lại sức khỏe dồi dào.
Dọn dẹp nhà cửa, gọn gàng sạch sẽ: Loại bỏ năng lượng cũ, giúp không gian sống thông thoáng và đón vận may.
Treo cây ngải cứu và cây mây ở cửa: Đừng coi thường hai đám cỏ ở cửa này, chúng chính là ưu tiên hàng đầu của Tết Đoan Ngọ! Nên treo ngược cây ngải cứu và cắm chéo cây mây vào khung cửa. Cái trước có thể xua đuổi tà ma, cái sau có thể tiêu diệt tà ma. Hãy nhớ chọn những cây còn nguyên vẹn và có rễ. Thời điểm hiệu quả nhất để hái chúng là vào sáng sớm. Đừng vứt nó đi sau khi treo nó trong ba ngày. Bạn có thể phơi khô và đun sôi trong nước để ngâm chân. Nó rất hiệu quả trong việc loại bỏ độ ẩm.
Đeo hoặc treo quả bầu phong thủy: Bầu tượng trưng cho “phước lành và may mắn” và có tác dụng phong thủy thu hút phước lành. Hình dạng của quả hồ lô giống với Âm Dương của Thái Cực Quyền, có thể điều khiển tam giới. Vì vậy, trong phong thủy, nó còn có tác dụng xua đuổi tà ma. Trong ngày Tết Đoan Ngọ, mọi người đeo một quả bầu nhỏ trên người để mang lại may mắn cho mình.
Những kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan Ngọ
Người thể chất yếu không nên ra ngoài: Năng lượng Dương trong ngày Tết Đoan Ngọ mạnh nhất vào buổi trưa (11:00-13:00) nên những người có thể chất yếu nên đặc biệt chú ý. Người già và trẻ em không nên ra ngoài trời nắng. Họ có thể dùng nước đun sôi với ngải cứu ở nhà để xoa bóp cơ thể nhằm phòng ngừa rôm sảy. Mặc dù rượu nếp hay cơm rượu rất ngon nhưng bạn không nên uống quá nhiều.
Không để cây cảnh héo úa trong nhà: Nếu có cây cảnh héo úa trong nhà bạn, hoặc nếu cá phong thủy hay cá mang lại tài lộc mà bạn nuôi đã chết, bạn có thể vứt chúng đi. Điều này có nghĩa là tăng thêm sức sống và loại bỏ sự chết chóc.
Người mệnh Hỏa không nên ở nhà vì năng lượng Dương rất mạnh vào ngày Tết Đoan Ngọ. Họ phải ra ngoài đi dạo hoặc ăn bánh trôi cùng gia đình. Trong khi tận hưởng sự phấn khích, bạn cũng có thể hấp thụ hào quang rực rỡ của ngày Tết Đoan Ngọ vào vận may cá nhân của mình.
Không nói điều xấu: Tết Đoan Ngọ là ngày xua đuổi tai ương, bệnh tật nên tuyệt đối không được nói xấu người khác. Hãy nói về những điều vui vẻ khi làm bánh trôi cho gia đình và nói những lời may mắn hơn khi tặng bánh trôi cho trẻ em. Khi gặp phải xung đột, hãy thầm niệm “Ngày 5 tháng 5, hòa khí sinh tài” ba lần.
Người phạm Thái Tuế nên cẩn thận: Tết Đoan Ngọ 2025 vào tháng Quý Tỵ, là tháng Thái Tuế. Những người có xung đột với Thái Tuế 2025 là Dần, Thân, Tỵ, Hợi nên cẩn thận hơn. Từ trường mạnh hơn vào ngày Tết Đoan Ngọ, dễ gây ra sự bất ổn về mặt cảm xúc hoặc gặp phải kẻ xấu. Cố gắng không tham gia vào các hoạt động mạnh, giữ tâm trí bình tĩnh, hạn chế ra ngoài, nghỉ ngơi yên tĩnh và tránh xa tà ma.
Một số thông tin khác:
Các bạn có thấy bài viết này hấp dẫn và thú vị không? Hãy chia sẻ cảm xúc của mình với mình nhé! Mình rất trân trọng những phản hồi của các bạn.