Bệnh Parkinson là một rối loạn vận động thần kinh phổ biến khiến một cá nhân gặp phải nhiều triệu chứng thần kinh và vận động do thiếu hụt dopamine – một chất hóa học quan trọng trong não, được coi là chất dẫn truyền thần kinh và giúp các dây thần kinh giao tiếp với nhau. Sự thiếu hụt này có thể là kết quả của các yếu tố di truyền, tiếp xúc với một số hóa chất trong môi trường hoặc vô căn. Bệnh Parkinson thường phát triển ở nam giới nhiều hơn ở phụ nữ và những người lớn tuổi (hơn sáu mươi tuổi) có nhiều khả năng bị ảnh hưởng hơn. Bệnh Parkinson được chẩn đoán bằng cách khám sức khỏe, kiểm tra thần kinh kỹ lưỡng, chụp MRI, chụp fMRI, chụp PET, DaTscan và dùng thuốc thử nghiệm. Bệnh Parkinson hiện không có cách chữa khỏi nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp làm giảm các triệu chứng của bệnh. Phương pháp điều trị bệnh Parkinson có thể bao gồm sử dụng thuốc, kích thích não sâu, liệu pháp ngôn ngữ, liệu pháp nghề nghiệp và vật lý trị liệu.
Run
Run là một chuyển động không kiểm soát được và không chủ ý trong một chuyển động nhịp nhàng của một chi hoặc một bộ phận cơ thể của một cá nhân. Co giật cơ và co thắt cơ không phải là run. Co thắt cơ không tự chủ là co thắt cơ và chuyển động không kiểm soát của một vùng nhỏ của cơ được gọi là co giật cơ. Có thể xảy ra hai loại run khác nhau: Run khi nghỉ ngơi xảy ra khi một cá nhân đang nghỉ ngơi và run khi hành động xảy ra trong các chuyển động có mục tiêu.
Loại run phổ biến nhất xảy ra ở những bệnh nhân mắc bệnh Parkinson được gọi là run do Parkinson. Run do Parkinson là một loại run do tổn thương ở phần não chịu trách nhiệm kiểm soát các chuyển động của cá nhân đó. Run do Parkinson được coi là run khi nghỉ ngơi và thường bắt đầu ở một bên hoặc một chi của cơ thể bệnh nhân. Cuối cùng, cơn run di chuyển đến các chi hoặc bên khác của cơ thể khi bệnh Parkinson tiến triển.
Cứng cơ
Cứng cơ là thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng một cá nhân gặp khó khăn khi cử động cơ sau khi nghỉ ngơi và có cảm giác cơ bị căng. Cứng cơ thường đi kèm với chuột rút cơ, đau cơ và khó chịu ở cơ. Ở những bệnh nhân mắc bệnh Parkinson, cứng cơ có thể ở một bên hoặc cả hai bên. Cứng cơ cũng có thể dẫn đến giảm phạm vi chuyển động ở mức độ vừa phải. Một đặc điểm chung thấy ở những người mắc bệnh Parkinson là giảm vung tay khi đi bộ do cứng cơ.
Mặt nạ cũng là một hiện tượng phổ biến ở những người mắc bệnh khi cơ mặt bị cứng tạo ra hình dạng giống như mặt nạ. Một bệnh nhân mắc triệu chứng này cũng có thể thấy khó xoay/quay người khi họ đang đứng dậy hoặc đi bộ. Cứng cơ là một trong ba dấu hiệu chính mà bác sĩ sẽ tìm kiếm ở bệnh nhân để chẩn đoán bệnh Parkinson. Khoảng chín mươi đến chín mươi chín phần trăm bệnh nhân mắc bệnh Parkinson bị cứng cơ.
Vấn đề về thăng bằng
Vấn đề về thăng bằng là thuật ngữ dùng để chỉ bất kỳ vấn đề nào khiến một cá nhân cảm thấy không ổn định, chóng mặt, choáng váng hoặc cảm thấy căn phòng họ đang ở đang quay cuồng. Các vấn đề về thăng bằng có thể xảy ra khi một người đang ngồi, đứng hoặc nằm. Sự thăng bằng của một cá nhân được duy trì thông qua sự phối hợp cẩn thận của nhiều hệ thống trong cơ thể hoạt động cùng nhau. Các dây thần kinh, cơ quan cân bằng tai trong, xương, khớp, cơ, mạch máu, tim và thị lực đều phải hoạt động tốt và đồng bộ để tạo ra sự cân bằng đầy đủ ở một cá nhân.
Cơ quan ở tai trong và tất cả các thành phần của nó tạo nên hệ thống tiền đình của một cá nhân, có trách nhiệm giữ cho chúng cân bằng. Tuy nhiên, các dây thần kinh gửi tín hiệu từ tai trong đến não và ngược lại có thể bị ảnh hưởng bởi quá trình thoái hóa xảy ra do bệnh Parkinson, đây là nguyên nhân khiến bệnh nhân gặp vấn đề về thăng bằng.
Thay đổi trong lời nói
Những người mắc bệnh Parkinson có xu hướng nói một tông duy nhất mà không có nhiều cảm xúc. Bệnh nhân có thể nói rất nhỏ, nói nhỏ dần ở cuối câu, nói lắp hoặc lẩm bẩm. Một người mắc bệnh Parkinson có thể khàn tiếng hoặc nói lắp. Các triệu chứng vận động liên quan đến bệnh Parkinson có thể khiến một người gửi những tín hiệu không bằng lời không phù hợp hoặc gây khó khăn trong việc thể hiện cảm xúc của họ.
Các triệu chứng không liên quan đến kỹ năng vận động ở bệnh nhân mắc bệnh Parkinson, chẳng hạn như các vấn đề về nhận thức, có thể gây ra những thay đổi trong lời nói của họ. Một người mắc bệnh Parkinson có thể thấy khó khăn trong việc tìm và hình thành những từ ngữ phù hợp để diễn đạt những gì họ muốn nói.
Tư thế bất thường
Một trong những triệu chứng đặc trưng và phổ biến nhất của bệnh Parkinson là tư thế bất thường. Người mắc bệnh Parkinson thường có tư thế ngày càng khom lưng khiến vai họ khom về phía trước thay vì thẳng hàng với hông và bàn chân. Nguyên nhân của tư thế này là do cứng cơ. Tư thế của người mắc bệnh Parkinson thường bao gồm vai cong, đầu hướng về phía trước, thân mình cong nhiều hơn và đầu gối cong.
Tư thế có thể ảnh hưởng đến khả năng nói to và rõ ràng của bệnh nhân, khả năng cử động các chi trên và cổ, nhận thức về vị trí cơ thể của họ trong không gian xung quanh, khả năng giữ thăng bằng, sức mạnh cơ tư thế và khả năng nuốt. Một số cá nhân cũng bị đau đầu và đau ở khớp hàm. Một số bài tập kéo giãn và tăng cường sức mạnh có thể được sử dụng để giúp điều chỉnh tư thế. Một chuyên gia vật lý trị liệu có thể đề xuất một thói quen phù hợp nhất với từng bệnh nhân.
Các vấn đề về viết
Bệnh Parkinson đôi khi có thể dẫn đến các vấn đề về viết, đặc biệt là viết tay. Những bệnh nhân gặp phải tình trạng gọi là cứng đờ dáng đi cũng có thể gặp các vấn đề tương tự khi viết. Đây là vấn đề về vận động nằm ngoài các đợt cứng đờ dáng đi thông thường. Viết tay được coi là một chuyển động tuần tự, đòi hỏi một loại chức năng vận động cụ thể. Điều này có nghĩa là những bệnh nhân bị cứng đờ dáng đi có thể có nhiều khả năng bị suy giảm khả năng viết tay hơn những bệnh nhân không bị. Những bệnh nhân mắc bệnh Parkinson có thể thấy rằng họ bị giảm khả năng in hoặc viết chữ.
Trong một nghiên cứu, những mắc bệnh Parkinson bị cứng đờ dáng đi đã phải vật lộn với mọi dạng chữ viết tay, nhưng họ gặp khó khăn nhất khi phải thay đổi kích thước chữ viết tay thay vì định hình các chữ cái ở một kích thước liên tục. Nghiên cứu tương tự cho thấy những bệnh nhân mắc bệnh Parkinson không bị cứng đờ dáng đi cũng gặp một số khó khăn khi viết tay nhưng không đến mức như những người bị cứng đờ dáng đi. Một số cá nhân có thể gặp phải một tình trạng gọi là chứng viết chữ nhỏ bất thường, khiến chữ viết tay nhỏ và chật chội do rối loạn thoái hóa thần kinh.
Mất khứu giác
Mất khứu giác không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của bệnh Parkinson nhưng nó có thể chỉ ra một số điều. Phần lớn những người mắc bệnh Parkinson đều có triệu chứng mất khứu giác. Giảm khứu giác, thuật ngữ y khoa chỉ tình trạng giảm khứu giác, thường có thể được xác định là dấu hiệu sớm của bệnh Parkinson. Một số bệnh nhân có thể xác định tình trạng mất khứu giác của họ bắt đầu từ nhiều năm trước khi được chẩn đoán mắc bệnh Parkinson.
Tuy nhiên, vì tình trạng mất khứu giác diễn ra rất chậm và vì chúng ta thường không chú ý nhiều đến những gì mình ngửi thấy nên nhiều người không nhận thấy điều đó ngay lập tức. Bệnh nhân không có khả năng báo cáo điều đó và bác sĩ cũng không thường hỏi về điều đó. Một cách để kiểm tra tình trạng giảm khứu giác là ngửi cam thảo, dưa chua, chuối hoặc các loại thực phẩm khác có mùi mạnh. Nếu gặp khó khăn trong việc xác định mùi, họ nên nói chuyện với bác sĩ.
Các vấn đề về giấc ngủ
Các vấn đề về giấc ngủ đôi khi có thể là dấu hiệu sớm của bệnh Parkinson. Tuy nhiên, nhiều tình trạng khác cũng có thể dẫn đến các vấn đề về giấc ngủ. Một số người thấy rằng họ gặp các vấn đề về giấc ngủ trước khi họ nhận thấy bất kỳ vấn đề nào về kiểm soát vận động. Vì các bác sĩ có xu hướng không xem xét bệnh Parkinson cho đến khi các triệu chứng vận động bắt đầu nên điều này không phải lúc nào cũng giúp chẩn đoán sớm. Một số vấn đề về giấc ngủ khác nhau thường xảy ra ở những bệnh nhân mắc bệnh Parkinson. Một số người bị mất ngủ, ác mộng và buồn ngủ quá mức vào ban ngày. Các cơn buồn ngủ cũng có thể xảy ra, đó là khi mà một người vô tình ngủ thiếp đi.
Rối loạn hành vi giấc ngủ REM có thể xảy ra và những rối loạn này có thể khiến bệnh nhân hành động theo giấc mơ của mình vì cơ thể họ không bị tê liệt trong khi ngủ. Hội chứng chân không yên và rối loạn vận động chân theo chu kỳ cũng phổ biến, cũng như chứng ngưng thở khi ngủ, một tình trạng khiến mọi người ngừng thở ngắt quãng vào ban đêm. Một số bệnh nhân báo cáo bị tiểu đêm – tình trạng thường xuyên phải thức dậy và đi tiểu vào ban đêm. Các nghiên cứu cũng phát hiện ra mối liên hệ giữa bệnh Parkinson và chứng ngủ rũ.
Táo bón
Phần lớn các trường hợp táo bón đều liên quan đến tình trạng mất nước hoặc không có đủ chất xơ trong chế độ ăn nhưng đôi khi cũng có thể là dấu hiệu của bệnh Parkinson, đặc biệt là khi bệnh đang diễn biến. Táo bón xảy ra khi thời gian giữa các lần đi tiêu dài hơn và phân trở nên khó đi hơn, mặc dù người bệnh không có bất kỳ thay đổi đáng kể nào về chế độ ăn uống hoặc lượng chất lỏng họ uống.
Một số bệnh nhân mắc bệnh Parkinson bị táo bón vì hệ thần kinh tự chủ hoạt động không bình thường. Bộ phận này của hệ thần kinh giúp điều chỉnh hoạt động của các cơ trơn trong đường ruột. Nếu các cơ ruột không hoạt động hiệu quả như bình thường, tình trạng này có thể dẫn đến táo bón. Ngoài ra, một số loại thuốc điều trị bệnh Parkinson có thể gây táo bón. Trong những trường hợp này, táo bón là tác dụng phụ của quá trình điều trị chứ không phải là triệu chứng tiềm ẩn của bệnh.
Nội dung bài viết được dịch từ nguồn: 10 Unexpected Signs Your Body Might Be Battling Parkinson’s Disease trên HealthPrep
Bạn có thể quan tâm:
- 15 dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đang thiếu protein
- 9 dấu hiệu cho thấy gan bạn đang có vấn đề
- 7 dấu hiệu sớm của ung thư cổ tử cung
Các bạn có thể đóng góp thêm ý kiến để bài viết trở nên phong phú và thú vị hơn, mình sẽ rất vui nếu nhận được sự phản hồi của các bạn.