Hen suyễn là bệnh viêm mạn tính của đường hô hấp, khiến người bệnh thường xuyên cảm thấy khó thở, thở khò khè và nặng ngực. Bên cạnh việc dùng thuốc theo chỉ định, chế độ ăn uống lành mạnh cũng có thể góp phần hỗ trợ kiểm soát bệnh. Dưới đây là 7 nhóm thực phẩm được các chuyên gia khuyên nên bổ sung, giúp làm dịu tình trạng viêm, cải thiện chức năng phổi và giảm các cơn hen.
1. Trái cây và rau củ
Trái cây và rau củ là nguồn cung cấp tự nhiên dồi dào chất chống oxy hóa – “lá chắn” bảo vệ cơ thể khỏi stress oxy hóa, một trong những yếu tố góp phần kích hoạt và làm nặng thêm bệnh hen suyễn.
Theo Medical News Today, stress oxy hóa xảy ra khi gốc tự do trong cơ thể vượt quá khả năng trung hòa của chất chống oxy hóa, dẫn đến viêm nhiễm và tổn thương tế bào, đặc biệt là tại đường hô hấp. Các nghiên cứu cũng cho thấy, stress oxy hóa có thể khiến đường thở trở nên nhạy cảm và dễ co thắt hơn, làm tăng nguy cơ xuất hiện các cơn hen.
Các chất chống oxy hóa có trong trái cây và rau củ – như vitamin C, vitamin E, beta-carotene và các hợp chất phenolic – giúp giảm viêm, bảo vệ niêm mạc phổi và cải thiện khả năng hô hấp. Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây tươi đa dạng màu sắc có thể giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng tốt hơn.
Nếu bạn đang tìm lựa chọn dễ áp dụng, hãy thêm rau bina, cà rốt, ớt chuông, bông cải xanh, táo, cam, xoài hoặc quả mọng vào khẩu phần hàng ngày. Đây đều là những nguồn chất chống oxy hóa mạnh mẽ, dễ tìm và dễ chế biến.
2. Thực phẩm giàu vitamin E
Phổi là cơ quan tiếp xúc trực tiếp với không khí và các tác nhân oxy hóa, vì vậy vitamin E – một chất chống oxy hóa tan trong chất béo – đặc biệt quan trọng để bảo vệ tế bào phổi khỏi tổn thương.
Theo Nutrition Reviews, vitamin E, đặc biệt là alpha-tocopherol, giúp ngăn ngừa viêm và tổn thương mô do stress oxy hóa. Một số nghiên cứu cho thấy, người bị hen suyễn thường có nồng độ alpha-tocopherol trong máu thấp hơn bình thường. Khi được bổ sung đầy đủ, vitamin E có thể hỗ trợ giảm viêm và cải thiện chức năng phổi.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một dạng khác của vitamin E là gamma-tocopherol có thể không mang lại tác dụng tương tự, thậm chí ảnh hưởng đến chức năng hô hấp. Vì vậy, thay vì dùng thực phẩm chức năng bừa bãi, hãy ưu tiên bổ sung vitamin E thông qua thực phẩm tự nhiên như hạnh nhân, đậu phộng, dầu ô liu, dầu hạt cải, rau lá xanh và ngũ cốc nguyên hạt.
3. Thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C là một trong những dưỡng chất quen thuộc nhất khi nhắc đến việc tăng cường miễn dịch. Nhưng ít ai biết rằng, nó cũng có thể giúp người hen suyễn cải thiện hơi thở.
Nhờ đặc tính chống oxy hóa, vitamin C giúp loại bỏ gốc tự do, giảm viêm và hạn chế tình trạng co thắt phế quản. Ngoài ra, nó còn giúp duy trì độ ẩm tự nhiên của đường thở, giúp quá trình hô hấp diễn ra trơn tru hơn.
Bạn có thể dễ dàng bổ sung vitamin C qua các loại thực phẩm như ổi, cam, chanh, dâu tây, kiwi, ớt chuông, bông cải xanh, đu đủ, dứa, rau cải Brussels và khoai tây. Bổ sung các loại rau củ và trái cây này không chỉ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn mà còn tăng sức đề kháng tổng thể.
4. Thực phẩm giàu vitamin D
Vitamin D không chỉ quan trọng với xương khớp mà còn có vai trò lớn trong việc điều hòa miễn dịch và chống viêm.
Theo tạp chí Nutrients (2022), mức vitamin D thấp có liên quan đến nguy cơ mắc hen suyễn và các triệu chứng nặng hơn, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, thiếu hụt vitamin D còn làm giảm khả năng đáp ứng với glucocorticoid – loại thuốc chủ đạo trong điều trị hen suyễn – khiến việc kiểm soát bệnh trở nên khó khăn hơn.
Vitamin D cũng giúp điều chỉnh phản ứng miễn dịch, ngăn ngừa cơ thể phản ứng quá mức với các yếu tố kích thích, từ đó làm giảm tình trạng viêm tại đường hô hấp.
Để bổ sung vitamin D, bạn nên thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng buổi sáng đồng thời tăng cường các thực phẩm như cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá mòi, lòng đỏ trứng, sữa tăng cường vitamin D hoặc dầu gan cá. Những thực phẩm này vừa ngon miệng vừa giúp tăng khả năng kiểm soát các cơn hen hiệu quả hơn.
5. Thực phẩm chứa prebiotic
Prebiotic là dạng chất xơ không tiêu hóa, đóng vai trò “thức ăn” cho vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh không chỉ tốt cho tiêu hóa mà còn có ảnh hưởng đến sức khỏe phổi thông qua cái gọi là “trục ruột – phổi”.
Theo Cellular Microbiology, trục ruột – phổi phản ánh mối liên kết giữa đường ruột và hệ hô hấp, trong đó lợi khuẩn đường ruột có thể điều hòa phản ứng miễn dịch, giúp giảm viêm ở phổi. Ngoài ra, khi prebiotic được lên men trong ruột, chúng tạo ra axit béo chuỗi ngắn (SCFA) – hợp chất giúp giảm viêm và bảo vệ niêm mạc đường thở.
Bạn có thể tăng lượng prebiotic dễ dàng bằng cách bổ sung chuối, táo, hành tây, măng tây, yến mạch, đậu lăng và ngũ cốc nguyên hạt vào bữa ăn hằng ngày. Những thực phẩm này không chỉ tốt cho đường ruột mà còn gián tiếp giúp hơi thở bạn trở nên dễ dàng hơn.
6. Ngũ cốc nguyên hạt
Không chỉ tốt cho tim mạch và tiêu hóa, ngũ cốc nguyên hạt còn mang đến nhiều lợi ích cho người bị hen suyễn.
Khác với ngũ cốc tinh chế (đã loại bỏ lớp cám và mầm), ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, diêm mạch, gạo lứt, lúa mạch vẫn giữ trọn dưỡng chất – bao gồm vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa và chất xơ.
Theo Nutrients (2020), các hợp chất này có tác dụng chống viêm và giúp giảm nồng độ các phân tử gây viêm trong cơ thể, nhờ đó cải thiện chức năng phổi. Ngoài ra, chất xơ trong ngũ cốc nguyên hạt còn hỗ trợ nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột – yếu tố có liên quan mật thiết đến hệ miễn dịch và sức khỏe hô hấp.
Hãy thử thay thế bánh mì trắng, mì tinh luyện hay cơm trắng bằng bánh mì nguyên cám, mì gạo lứt hoặc yến mạch nguyên hạt. Đây là những thay đổi nhỏ nhưng có thể mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe đường thở.
7. Axit béo Omega-3
Omega-3 nổi tiếng với khả năng bảo vệ tim mạch nhưng ít người biết rằng nó cũng là “trợ thủ” đắc lực cho người bị hen suyễn.
Các nghiên cứu đăng trên The American Journal of Clinical Nutrition cho thấy việc bổ sung thường xuyên omega-3 có thể làm giảm tần suất xuất hiện các cơn hen và cải thiện chức năng phổi. Nguyên nhân là do omega-3 có đặc tính chống viêm mạnh mẽ, giúp làm giảm phản ứng viêm ở đường thở và hạn chế co thắt phế quản.
Nguồn omega-3 dồi dào nhất là các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi, cá ngừ và dầu cá. Nếu bạn không thích ăn cá, có thể bổ sung từ hạt lanh, hạt chia hoặc quả óc chó.
Dù thực phẩm không thể thay thế thuốc điều trị, nhưng một chế độ ăn uống khoa học, giàu vitamin, chất chống oxy hóa và chất chống viêm có thể hỗ trợ đáng kể trong việc giảm triệu chứng hen suyễn.
Việc bổ sung thường xuyên trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, cá béo và thực phẩm giàu vitamin D, E, C cùng prebiotic sẽ giúp tăng cường sức khỏe phổi, hỗ trợ hệ miễn dịch và giúp bạn hít thở dễ dàng hơn mỗi ngày.
Bạn có thể quan tâm:
Mình rất mong được nghe ý kiến của các bạn về bài viết này. Hãy cho mình biết các bạn có muốn đọc thêm nhiều bài viết hay và chất lượng từ mình không nhé! Mình rất cảm ơn sự quan tâm và ủng hộ của các bạn.