Inca là một đế chế có nền văn minh rất ấn tượng và đi kèm với đó là vô số bí ẩn chưa có lời giải đáp. Cùng BlogAnChoi tìm hiểu 10 điều có thể bạn chưa biết về đế chế Inca cổ đại này nào!
1. Cầu treo
Khi người Tây Ban Nha đến xâm lược Inca, người Inca còn chưa tạo ra được bánh xe nhưng lại có thể dựng nên những cây cầu treo được làm từ cỏ và lông lạc đà Alpaca.
Cầu Inca – cây cầu dẫn đến Machu Picchu – rất nguy hiểm, chỉ rộng vài chục cm với độ cao dốc trên 76 mét, nó còn có một đoạn gỗ có thể tháo rời, được dùng để ngăn chặn những kẻ xâm lược.
Mặc dù con đường này không còn mở cửa cho công chúng vì quá nguy hiểm nhưng vẫn có khách du lịch thiệt mạng trên cầu treo Inca, thường là do đi chệch khỏi vách đá trong khi chụp ảnh tự sướng.
2. Hệ thống thủy lợi tuyệt vời
Những ngọn núi dốc Andean không phải là môi trường lý tưởng để trồng trọt nhưng người Inca đã phát triển được hệ thống ruộng bậc thang và hệ thống tưới tiêu khá tiên tiến. Người ta ước tính rằng vào thời kỳ đỉnh cao của nền văn minh Inca, họ đã canh tác tới khoảng một triệu ha đất.
Những bức tường bằng đá che chắn cho các bậc thang khỏi sương giá, người Inca trải những lớp đất, sỏi và cát để giúp giữ nước cho đất. Họ cũng phát triển một hệ thống thoát nước phức tạp để dẫn nước từ trên núi vào mùa mưa. Hệ thống thủy lợi của họ tốt đến mức cây trồng có thể chịu được hạn hán nhiều tháng mà không bị hư hại. Dấu vết của hệ thống thoát nước này vẫn có thể được tìm thấy hiện nay.
3. Họ thực sự thích khoai tây
Người ta ước tính rằng họ đã trồng hơn 3.000 loại khoai tây khác nhau.
Khoai tây đã mọc hoang khắp miền nam Peru và Bolivia hàng nghìn năm trước khi người Inca bắt đầu trồng chúng. Quân đội xâm lược Tây Ban Nha đã phát hiện ra chúng khi đang tìm kiếm El Dorado mà không bao giờ nhận ra rằng loại củ màu nâu này lại có giá trị hơn vàng rất nhiều. Khi người Tây Ban Nha mang khoai tây đến châu Âu, nó chủ yếu được sử dụng làm thức ăn gia súc cho đến khi được tầng lớp thượng lưu coi trọng.
Các nhà nhân chủng học tin rằng người Inca đã phát triển một phương pháp luân canh khoai tây phức tạp kéo dài 7 năm, cho phép họ thử nghiệm nhiều giống khác nhau.
4. Tôn thờ mặt trời
Người Inca tin rằng thần Mặt trời Inti là tổ tiên của các bộ tộc Inca. Ông thường được miêu tả trong hình dạng con người với một chiếc mặt nạ vàng phát ra các tia nắng.
Một số ngôi đền mặt trời vẫn còn tồn tại đến ngày nay, bao gồm ở Sacsayhuaman và Machu Picchu.
5. Chiêm tinh học
Người Inca là những nhà chiêm tinh vĩ đại. Người ta tin rằng thành phố Cusco của người Inca được bố trí theo mô hình xuyên tâm, mô phỏng cả tia sáng mặt trời và một số chòm sao. Họ đã sử dụng phép tính chuyển động của các ngôi sao một cách chính xác để xác định thời điểm trồng và thu hoạch lương thực.
Tại Machu Picchu, bạn sẽ tìm thấy hai hồ gương được sử dụng để quan sát hình ảnh của các chòm sao phản chiếu. Người Inca đã xây dựng một số đài quan sát thiên văn, trong đó có Coricancha ở Cusco được bao phủ hoàn toàn bằng vàng. Công trình này đã bị phá hủy bởi đội quân xâm lược Tây Ban Nha.
6. Hiến tế trẻ em
Thông thường, người Inca sẽ hiến tế một con lạc đà không bướu màu đen – thứ được coi là hiếm và quý giá – cho các vị thần của họ. Vào thời điểm đó, bất kỳ con lạc đà không bướu nào cũng đều là một mặt hàng có giá trị. Chúng cung cấp len, thịt, phân bón cho nông nghiệp và làm động vật thồ hàng. Lạc đà không bướu thường được dùng làm vật hiến tế để đảm bảo mùa màng bội thu. Người Inca đặt lạc đà lên một bàn thờ với đầu quay về phía đông rồi mổ sống nó.
Tuy nhiên, trong những thời điểm khó khăn và có nạn đói, người Inca sẽ hiến tế capacocha – một thiếu nữ ở tuổi dậy thì – thường là con cái của các nhà chiêm tinh hoặc tư tế. Việc được chọn là một vinh dự lớn lao vì chỉ những đứa trẻ xinh đẹp nhất mới được chọn. Các bữa tiệc và lễ hội được tổ chức để vinh danh họ. Những đứa trẻ sẽ đi bộ đến nơi hiến tế, thường là hàng trăm km và sẽ được chiêu đãi trên suốt chặng đường.
Khi đến giờ, họ sẽ bị đánh thuốc mê bằng lá coca và rượu rồi bóp cổ, hút cạn máu hoặc chôn sống. Những đứa trẻ thường bị hiến tế theo nhóm và thi thể của chúng sau đó sẽ được chôn cùng với những đồ vật tinh xảo bằng vàng, bạc và gốm sứ.
Trong cuộc khai quật năm 2004, hài cốt của bảy đứa trẻ đã được khai quật ở Choquepukio, gần Cusco đi kèm một bộ sưu tập đồ tạo tác phức tạp.
7. Cụm từ “đầu to” có ý nghĩa hoàn toàn mới
Người Inca và tổ tiên của họ rất thích những chiếc đầu to. Tầng lớp thượng lưu thường trói đầu con họ từ khi mới sinh bằng cách quấn hai mảnh gỗ vào chúng bằng băng bó chặt cho đến khi hộp sọ phồng lên thành hình giọt nước.
Từ rất lâu trước khi đế chế Inca được hình thành, người Collagua ở Đông Nam Peru cũng trói đầu những đứa trẻ sinh ra khỏe mạnh để phân biệt chúng với phần còn lại của xã hội. Tục lệ này dường như đã được người Inca áp dụng nhằm thúc đẩy sự đồng hóa của hai cộng đồng. Tuy nhiên, nó mai một khá sớm khi hình ảnh của các vị vua Inca sau này – chẳng hạn như Pachacuti Inca Yupanqui vĩ đại, người đã xây dựng thành Machu Picchu – hoàn toàn không cho thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về hộp sọ.
Quy trình phức tạp này thường bắt đầu ngay sau khi sinh, tiếp tục trong vài tháng sau đó, đôi khi kéo dài tới hai năm và có tác tác dụng phụ nhỏ đến mức đáng ngạc nhiên. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bó đầu có ảnh hưởng không đáng kể đến bản thân hộp sọ, miễn là tổng thể tíchnão không thay đổi thì dường như nó không gây ra bất kỳ tổn thương nào.
8. Tính thời gian theo phong cách Inca
Intihuatanas, hay còn gọi là “trụ mặt trời”, là đồng hồ mặt trời của người Inca. Bản thân tảng đá đã là một loại bàn thờ dùng để dâng lên những lời cầu nguyện cho một mùa màng bội thu. Người ta tin rằng tảng đá sẽ mang lại sức mạnh cho những ai chạm vào nó – có thể vì vị trí của nó cho phép nó hấp thụ sức nóng của Mặt trời.
Tảng đá bị hư hại vào năm 2000 khi một chiếc cần cẩu rơi xuống trong quá trình quay quảng cáo bia và một góc của tảng đá bị vỡ thành hàng chục mảnh. Những nỗ lực sửa chữa được dự đoán là sẽ gặp nhiều khó khăn do sự thay đổi nhiệt độ khiến đá giãn nở, co lại và có khả năng khiến mọi công việc sửa chữa không kéo dài được lâu.
9. Không có chữ viết nhưng rất giỏi toán học
Nền văn minh Inca không có chữ viết, điều này khiến công việc của các nhà sử học và nhân chủng học trở nên khá khó khăn. Trong tất cả các nền văn minh thời đại đồ đồng, người Inca là những người duy nhất không có bất kỳ hệ thống chữ viết nào.
Thứ gần với chữ viết nhất mà các nhà nhân chủng học có thể tìm thấy là một hệ thống nút thắt phức tạp gọi là khipus hoặc quipus, được sử dụng chủ yếu để đếm và lưu giữ hồ sơ các giao dịch tài chính. Các ghi chép của người Tây Ban Nha từ thời thuộc địa cho rằng khipus của người Inca cũng mã hóa lịch sử, tiểu sử và thư từ, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn chưa khám phá ra bất kỳ ý nghĩa phi số nào trong các sợi dây và nút thắt này.
Người ta tin rằng các nút thắt được sử dụng để dự trữ ngô, đậu và các thực phẩm khác. Khoảng cách giữa các nút thắt có thể cho biết số lượng hàng hóa được đếm – khoảng cách càng lớn thì họ càng có nhiều lúa mì hoặc khoai tây trong kho.
10. Cách xây dựng độc đáo
Di sản ngoạn mục nhất của người Inca là cách xây dựng không cần vữa hay xi măng. Hiện tại chúng ta vẫn có thể nhìn thấy dấu tích của những bức tường được xây bằng đá nặng tới hơn 100 tấn của họ.
Những khối đá khổng lồ được khai thác tại địa phương và được tạo hình bằng các công cụ bằng đồng, sau đó kéo đi bằng dây thừng, khúc gỗ và cột. Những tảng đá được đẽo thô ở các mỏ đá, gia công lại ở địa điểm xây dựng rồi đánh bóng mịn bằng đá mài và cát.
Người Inca cắt và lắp đặt các khối đá này khớp với nhau đến mức không cần vữa. Họ đã phát triển một hệ thống xây dựng bao gồm một viên đá khóa, hay còn gọi là đá đỉnh vòm, với nhiều góc mà mỗi viên đá khác khớp vào nhau cực kì chính xác giúp các tòa nhà của người Inca tồn tại sau các trận động đất thường xảy ra ở khu vực đó.
Hệ thống xây dựng của người Inca là một nghệ thuật đã thất truyền trong nhiều năm. Các nhà khảo cổ và sử học tin rằng quá trình này được hoàn thành bằng cách tạo khuôn bằng đất sét trước, sau đó khắc khuôn đó lên đá để cắt trước khi đẽo gọt cho đến khi chúng khít vào nhau một cách hoàn hảo.
Bạn có thể đọc thêm:
- 10 lầm tưởng lớn nhất về Rasputin: phù thủy của hoàng gia Nga
- 10 bí quyết làm đẹp quái đản của những mỹ nhân đẹp nhất lịch sử
- 10 quan niệm sai lầm về thế giới cổ đại mà phần lớn thế giới vẫn còn tin tưởng
- 10 vụ bê bối tình ái đình đám nhất lịch sử của giới quý tộc châu Âu
- 10 thông tin thú vị về phù thủy mà bạn có lẽ chưa từng biết tới
- 10 cách tự bảo vệ mình khỏi ma thuật kì lạ nhất mà con người từng sử dụng
- Rồng phương Đông và rồng phương Tây: Những điểm khác biệt giữa hai nền văn hóa
- 11 sự thật về Vương miện Nhà nước Hoàng gia – một trong những món trang sức đắt giá và quyền lực nhất thế giới
- 10 bí mật đen tối của đế quốc Nga: một trong những đế chế hùng mạnh nhất lịch sử
Đừng quên ghé thăm BlogAnChoi thường xuyên để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị bạn nhé!
Các bạn ơi, hãy cho mình biết ý kiến về bài viết này nhé!