Bradykinesia là triệu chứng chuyển động thường gặp ở những người mắc bệnh Parkinson, bệnh Huntington và chứng mất trí nhớ thể Lewy. Tại Hoa Kỳ, có tới 79% số người mắc bệnh Parkinson bị chứng bradykinesia. Bradykinesia xảy ra do nồng độ dopamine trong não thấp. Tình trạng này thường bắt đầu ở giai đoạn sớm của bệnh và trở nên trầm trọng hơn theo thời gian. Những người mắc chứng Bradykinesia di chuyển chậm hơn, có thể biểu hiện bằng dáng đi lê bước, biểu cảm khuôn mặt hạn chế hoặc khó hoàn thành các công việc hàng ngày. Một số phương pháp điều trị, như dùng thuốc và tập thể dục, có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này.
Các triệu chứng
Bradykinesia, hay chuyển động chậm, có thể xảy ra trên khắp cơ thể bạn. Với chứng Bradykinesia ở mặt, bạn có thể chớp mắt ít hơn mức trung bình và gặp khó khăn khi há miệng để ăn hoặc nói. Khuôn mặt của bạn cũng có thể không biểu lộ được cảm xúc mà bạn muốn thể hiện. Nếu bạn vui, miệng bạn có thể không cong lên khi cười. Khi bạn buồn, lông mày của bạn có thể không nhíu lại để thể hiện điều đó.
Một số người nhận thấy tình trạng vận động chậm ở chân tay. Họ có thể đi chậm hơn, lê bước hoặc dừng lại dù không cố ý. Bradykinesia thường trở nên tệ hơn theo thời gian.
Thay vì hoàn thành một chuyển động một cách trôi chảy, những người mắc chứng Bradykinesia sẽ hoàn thành chuyển động theo ý muốn của mình bằng những bước nhỏ hơn hoặc chậm hơn, kéo dài hơn. Ví dụ, khi vươn tay qua bàn và cầm bút chì, những người mắc chứng Bradykinesia có thể vươn rất chậm hoặc dừng lại nhiều lần khi vươn.
Nguyên nhân gây ra chứng Bradykinesia là gì?
Bradykinesia xảy ra khi việc kích hoạt các cơ để chuyển động bị chậm trễ.
Những người mắc chứng Bradykinesia có lượng dopamine trong não ít hơn 50-60%. Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng để kích hoạt chuyển động. Nồng độ dopamine thấp làm chậm hoạt động ở hạch nền, phần não chịu trách nhiệm chính cho việc kiểm soát vận động.
Hoạt động chậm lại ở hạch nền khiến việc di chuyển cơ nhanh và trôi chảy trở nên khó khăn hơn. Những người mắc chứng Bradykinesia không thể tạo đủ lực để hoàn thành nhiệm vụ mong muốn, điều này khiến chuyển động bị dừng lại. Bradykinesia biểu hiện rõ rệt hơn với một số chuyển động, chẳng hạn như đi bộ hoặc viết. Đồng thời, hoàn thành hai nhiệm vụ cùng một lúc có thể mất nhiều thời gian hơn so với việc hoàn thành từng nhiệm vụ riêng lẻ.
Chẩn đoán
Bác sĩ có thể chẩn đoán chứng Bradykinesia của bạn tại phòng khám của họ bằng thang đánh giá lâm sàng. Cụ thể, Thang điểm MSD-UPDRS phần III và thang điểm MBRS (Modified Bradykinesia Rating Scale) là hai bài kiểm tra đánh giá được sử dụng. Trong quá trình đánh giá này, bạn có thể được yêu cầu di chuyển theo những cách nhất định trong khi các chuyển động của bạn được đánh giá để tìm ra những phát hiện bất thường.
Một số bác sĩ có thể sử dụng bài kiểm tra bradykinesia-akinesia incoordination (BRAIN). Trong bài kiểm tra này, bạn có thể được yêu cầu gõ hai phím xen kẽ trên bàn phím nhanh nhất có thể trong vòng 30 giây. Bài kiểm tra sẽ đếm số lần bạn gõ phím. Nó có thể đáng tin cậy hơn thang điểm lâm sàng vì tính khách quan.
Tỷ lệ, tốc độ và số lần chuyển động dừng lại được quan sát để xác định xem bạn có bị chứng Bradykinesia hay không. Bác sĩ sẽ kiểm tra xem chuyển động của bạn có chậm lại hoặc dừng lại không.
Bác sĩ có thể hỏi về tình trạng chuyển động của bạn và cách nó ảnh hưởng đến các công việc hàng ngày của bạn, như ăn uống, mặc quần áo hoặc nấu ăn. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi nào trong chuyển động của mình, hãy đề cập đến chúng khi nói chuyện với bác sĩ vì đôi khi, các triệu chứng của bạn không thể quan sát được trong quá trình khám bệnh; thông tin này sẽ giúp đưa ra chẩn đoán chính xác.
Phương pháp điều trị chứng Bradykinesia
Phương pháp điều trị chứng Bradykinesia là sẽ tập trung vào việc giảm thiểu các triệu chứng.
Sử dụng thuốc theo toa
Levodopa là một loại thuốc theo toa làm tăng nồng độ dopamine, có thể ảnh hưởng đến hoạt động ở vùng não chịu trách nhiệm về chuyển động. Thuốc đã được chứng minh là làm tăng chuyển động tự phát ở mặt và chân tay. Tuy nhiên, khi chứng Bradykinesia dần trở nên trầm trọng, levodopa có thể sẽ kém hiệu quả hơn.
Tập thể dục
Hoạt động thể chất có thể giúp giảm chứng Bradykinesia. Tập đi hoặc tập thăng bằng có thể cải thiện khả năng đi lại và sức mạnh của bạn, trong khi tập luyện trên máy chạy bộ có thể cải thiện tốc độ đi bộ và độ dài sải chân.
Thái cực quyền có thể cải thiện sức mạnh của chân tay, khả năng giữ thăng bằng và nhận thức về các chuyển động ở những người mắc bệnh Parkinson. Yoga có thể cải thiện dáng đi và sức mạnh, giúp những người bị chứng Bradykinesia tập trung vào các chuyển động của mình và tránh bị té ngã.
Phòng ngừa
[…] Hiện tại, không có cách nào để ngăn ngừa chứng Bradykinesia nếu bạn mắc bệnh Parkinson, bệnh Huntington hoặc chứng mất trí nhớ thể Lewy.
Thay vào đó, bạn có thể tự theo dõi các triệu chứng của mình. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào, hãy đặt lịch hẹn với bác sĩ để được khám sàng lọc. Bạn có thể bắt đầu kiểm soát chứng Bradykinesia ngay lập tức để làm chậm quá trình tiến triển của các triệu chứng.
Việc kiểm soát có thể bao gồm tập thể dục để tăng cường cơ bắp hoặc dùng thuốc để tăng mức dopamine. Bác sĩ sẽ làm việc với bạn để tạo ra một kế hoạch điều trị phù hợp với lối sống của bạn.
Các tình trạng liên quan
Chứng Bradykinesia thường không tự xuất hiện nếu không có nguyên nhân tiềm ẩn. Các tình trạng phổ biến nhất của chứng Bradykinesia là:
- Bệnh Parkinson: Bệnh thần kinh tiến triển này gây ra tình trạng cứng cơ, run, mất ổn định tư thế và chứng chuyển động chậm (Bradykinesia). Các triệu chứng đặc trưng là dáng đi loạng choạng và thiếu biểu cảm trên khuôn mặt.
- Bệnh Huntington: Bệnh thần kinh, tâm thần di truyền này thường bắt đầu mà không có triệu chứng. Mọi người có thể gặp phải những thay đổi về nhận thức, thay đổi tâm trạng, mất ổn định tư thế, các vấn đề về dáng đi và chuyển động chậm.
- Sa sút trí tuệ thể Lewy: Những người mắc loại sa sút trí tuệ này có thể gặp các vấn đề về nhận thức, ảo giác thị giác, vấn đề về giấc ngủ và thay đổi vận động. Họ có thể di chuyển chậm hơn và bị cứng chân tay.
Điều quan trọng cần lưu ý là Bradykinesia không phải là một căn bệnh. Đây là triệu chứng của một tình trạng sức khỏe khác.
Sống chung với chứng chậm vận động
Bradykinesia có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của một người khi bệnh tiến triển. Việc mặc quần áo, ăn uống và tắm rửa có thể trở nên khó khăn hơn. Các công việc thường ngày cũng có thể mất nhiều thời gian hơn trước.
Một nhà trị liệu nghề nghiệp có thể làm việc với bạn để tìm các thiết bị hỗ trợ và thiết bị thích ứng để giúp những công việc này trở nên dễ dàng hơn. Thay vì cúc quần áo, bạn có thể sử dụng Velcro. Ngoài ra, một số đồ dùng có thể giúp nấu ăn nếu bạn bị hạn chế vận động. Thay vì phải chiến đấu với chứng Bradykinesia, bạn có thể học cách vượt qua nó.
Câu hỏi thường gặp
Bạn có thể bị Bradykinesia mà không mắc bệnh Parkinson không?
Bạn vẫn có thể bị Bradykinesia dù bạn không mắc bệnh Parkinson. Những người mắc bệnh Huntington hoặc những người mắc chứng mất trí nhớ thể Lewy cũng có thể Bradykinesia.
Có cách chữa khỏi chứng Bradykinesia không?
Không có cách chữa khỏi chứng Bradykinesia vì đây thường là triệu chứng của nhiều tình trạng bệnh không có cách chữa trị, chẳng hạn như bệnh Parkinson. Trong nhiều trường hợp, điều trị nguyên nhân cơ bản của Bradykinesia có thể giúp cải thiện các triệu chứng và chất lượng cuộc sống nói chung.
Liệu chứng mất trí nhớ có gây ra chứng chậm vận động không?
Những người mắc chứng mất trí nhớ thể Lewy có khả năng bị Bradykinesia.
Nguồn: What To Know About Bradykinesia (Slowed Movements) – Janelle McSwiggin trên Health
Bạn có thể quan tâm:
Mình rất muốn biết ý kiến của các bạn về bài viết này, hãy cho mình biết suy nghĩ của các bạn nhé.