Trong lịch sử PC, OS/2 của IBM đại diện cho một hướng đi khác. Được phát triển vào những ngày cuối cùng của sự hợp tác giữa IBM và Microsoft – chính sự hợp tác đã mang đến cho chúng ta MS-DOS và PC-DOS trong khoảng một thập kỷ – OS/2 được định hướng để cải thiện những hạn chế của DOS trên các hệ thống hiện đại. Quản lý bộ nhớ tốt hơn, khả năng đa nhiệm và giao diện người dùng (GUI) dễ sử dụng đều nằm trong số các tính năng được giới thiệu trong phiên bản 1.x.
Bí ẩn về OS/2 2.0: Hệ điều hành “bị thất lạc” của Microsoft
Tuy nhiên, Microsoft cảm thấy thất vọng với một số mục tiêu và yêu cầu của IBM, và công ty tiếp tục phát triển một hệ điều hành riêng gọi là Windows. Trong khi IBM muốn OS/2 chủ yếu được sử dụng để thúc đẩy PC do IBM sản xuất và thiết kế nó xung quanh những hạn chế của CPU 80286 của Intel, thì Windows ra đời là để đáp ứng nhu cầu của thị trường PC đang bùng nổ vào thời điểm đó. Windows 1.x và 2.x không tạo được nhiều dấu ấn, nhưng Windows 3.0 ra mắt năm 1990 lại là một thành công và được cài đặt sẵn trên nhiều PC gia đình; Microsoft và IBM đã hủy bỏ quan hệ đối tác ngay sau đó, khiến OS/2 phiên bản 1.2 trở thành phiên bản cuối cùng được phát hành và bán công khai có sự tham gia của Microsoft.
Mặc dù đang dồn lực phát triển Windows, Microsoft vẫn dành nhiều tâm huyết cho phiên bản 2.0 của hệ điều hành OS/2. Phiên bản này đã được hoàn thiện đến mức ảnh chụp màn hình giới thiệu xuất hiện trên tạp chí PC Magazine, và các bản dựng đầu tiên được bán cho các nhà phát triển với mức giá cao. Tuy nhiên, OS/2 2.0 lại không bao giờ được chính thức phát hành rộng rãi, để lại một bí ẩn chưa bao giờ được giải mã.
Khám phá bản xem trước bí ẩn của OS/2 2.0 do Microsoft phát triển
Gần đây, nhà khảo cổ phần mềm Neozeed đã mang đến một tia sáng hy vọng cho những người tò mò về hệ điều hành bí ẩn này. Anh đã công bố một bản xem trước nội bộ ổn định của OS/2 2.0 lên Internet Archive, cùng với các ảnh đĩa máy ảo hoạt động cho VMware và 86Box. Bản xem trước này được Brian Ledbetter mua trên eBay với giá 650 USD cộng thêm 15,26 USD phí vận chuyển. Nó có niên đại vào tháng 7 năm 1990 và lẽ ra các nhà phát triển muốn có nó phải trả tới 2.600 USD – một số tiền lớn cho một phiên bản hệ điều hành chưa bao giờ được phát hành chính thức.
Phiên bản OS/2 2.0 do Microsoft tạo ra có nhiều điểm khác biệt so với phiên bản 32-bit do IBM phát hành vào năm 1992. Gần đây, nhà khảo cổ phần mềm Neozeed đã khám phá sâu hơn vào phiên bản của Microsoft, hé lộ cấu trúc bên trong và thậm chí chạy được một số phần mềm Windows thời kỳ đầu trên đó.
Khả năng chạy ứng dụng DOS và Windows là một điểm cộng của OS/2, nhưng đồng thời cũng là lý do khiến các nhà phát triển không tạo ra ứng dụng riêng cho hệ điều hành này. Đây là một trong những yếu tố dẫn đến thất bại của OS/2.
Mặc dù phiên bản OS/2 2.0 của Microsoft mang tính lịch sử và đánh dấu bước ngoặt trong sự phát triển của PC, nhưng nó còn nhiều hạn chế và không thực sự phù hợp để sử dụng như một hệ điều hành máy tính để bàn.
Hành trình của OS/2: Từ hợp tác đến chia tay và di sản
Phiên bản OS/2 2.0 do Microsoft phát triển không phải là phần mềm lịch sử đầu tiên của hãng được “khai quật” trong thời gian gần đây. Vào tháng 1, một người dùng Internet Archive đã tìm thấy và tải lên bản dựng đầu tiên của 86-DOS, phần mềm mà Microsoft mua lại và biến thành MS-DOS/PC-DOS cho máy tính IBM PC 5150 ban đầu. Thật thú vị, những bản xem trước chưa được phát hành này như hai đầu mốc đánh dấu mối quan hệ hợp tác đầy phức tạp giữa IBM và Microsoft.
Sau khi “chia tay”, IBM tiếp quản việc phát triển và bảo trì OS/2 phiên bản 1.x và 2.x, trong khi Microsoft tập trung phát triển phiên bản 3.0 tiên tiến hơn cho tương lai. Hệ điều hành này không bao giờ được phát hành dưới tên OS/2, nhưng nó trở thành Windows NT, phiên bản Windows dành cho doanh nghiệp ổn định hơn của Microsoft. Windows NT sau đó được hợp nhất với các phiên bản Windows cho người dùng cá nhân vào đầu những năm 2000 với Windows 2000 và Windows XP, và dần dần phát triển thành Windows như chúng ta biết ngày nay.
Mặc dù đã 18 năm kể từ khi IBM ngừng phát hành OS/2, hệ điều hành này vẫn tồn tại. ArcaOS là một nhánh bán hiện đại hóa, được cập nhật không thường xuyên của OS/2, cho phép chạy trên phần cứng hiện đại và hỗ trợ các ứng dụng MS-DOS và Windows 16-bit.
Mình muốn nghe ý kiến của các bạn về bài viết này, cùng bình luận nhé!