Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) có thể tự khỏi mà không cần điều trị không?

Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) là một trong những bệnh nhiễm khuẩn phổ biến nhất, đặc biệt ở phụ nữ. Vậy liệu UTI có thể tự khỏi mà không cần điều trị bằng thuốc kháng sinh hay không? Câu trả lời là có thể nhưng không phải lúc nào cũng nên để bệnh tự khỏi. Việc điều trị hay không còn phụ thuộc vào mức độ nhiễm trùng, tình trạng sức khỏe của người bệnh và nguy cơ biến chứng.

Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) là gì?

Nhiễm trùng đường tiết niệu là tình trạng vi khuẩn (thường là E. coli) xâm nhập vào hệ tiết niệu – bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Đa số các ca UTI ảnh hưởng đến đường tiết niệu dưới (bàng quang và niệu đạo), được gọi là viêm bàng quang.

Một số ít trường hợp, nhiễm trùng có thể lan lên đường tiết niệu trên như thận và niệu quản, gây viêm thận – đây là tình trạng nghiêm trọng hơn.

Các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu bao gồm:

• Nước tiểu đục hoặc hồng
• Nhu cầu đi tiểu thường xuyên
• Đau hoặc nóng rát khi đi tiểu
• Đau vùng chậu

Khi nào nhiễm trùng đường tiết niệu có thể tự khỏi?

Với những người khỏe mạnh và bị nhiễm trùng đường tiết niệu nhẹ, không biến chứng, hệ miễn dịch có thể tự kiểm soát và tiêu diệt vi khuẩn. Trên thực tế, nhiều nghiên cứu cho thấy khoảng 25% đến 50% các ca UTI nhẹ ở phụ nữ có thể tự khỏi mà không cần dùng thuốc.

Ngoài ra, có một loại nhiễm trùng gọi là nhiễm trùng đường tiết niệu không triệu chứng – tức là có vi khuẩn trong nước tiểu nhưng người bệnh hoàn toàn không có dấu hiệu gì. Những trường hợp này chủ yếu được phát hiện tình cờ qua xét nghiệm nước tiểu và thường không cần điều trị, trừ khi người bệnh mang thai hoặc chuẩn bị trải qua thủ thuật tiết niệu.

Tuy nhiên, nếu có triệu chứng như đau rát khi đi tiểu, đi tiểu nhiều lần, nước tiểu đục hoặc hồng, đau vùng chậu,…thì việc điều trị sớm bằng kháng sinh là cần thiết để tránh biến chứng.

Có cần thiết phải dùng kháng sinh cho mọi trường hợp nhiễm trùng đường tiết niệu?

Ở Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác, các hướng dẫn y tế hiện hành khuyến cáo nên dùng kháng sinh ngay khi có dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu. Điều này nhằm ngăn chặn nhiễm trùng lan rộng và giảm nguy cơ biến chứng.

Tuy nhiên, trước tình trạng vi khuẩn ngày càng kháng thuốc, nhiều người lo ngại về việc lạm dụng kháng sinh và muốn thử các phương pháp tự nhiên như:

• Uống nhiều nước
• Dùng chiết xuất nam việt quất (cranberry)
• Thực phẩm bổ sung như D-mannose
• Dùng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen

Dù có một số bằng chứng cho thấy nhiễm trùng đường tiết niệu nhẹ có thể tự khỏi bằng các biện pháp này nhưng rủi ro khi không điều trị đúng cách là rất lớn, đặc biệt nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao (phụ nữ mang thai, người già, người suy giảm miễn dịch).

Tình trạng kháng kháng sinh: Có nên lo lắng?

Kháng kháng sinh là một vấn đề đáng quan ngại. Tuy nhiên, nếu dùng thuốc đúng liều, đủ thời gian, nguy cơ vi khuẩn trở nên kháng thuốc sẽ giảm đáng kể. Những điều quan trọng cần lưu ý là:

• Không tự ý ngưng thuốc sớm, kể cả khi đã hết triệu chứng
• Không bỏ liều
• Không dùng kháng sinh không được kê đơn hoặc thừa từ lần điều trị trước

Đối với các ca nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát hoặc phức tạp, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra mức độ kháng thuốc của vi khuẩn, từ đó chọn đúng loại kháng sinh hiệu quả nhất.

Nguy cơ khi không điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu

Việc không điều trị UTI, đặc biệt nếu có triệu chứng, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng:

Nhiễm trùng lan lên thận (viêm bể thận)

Đây là biến chứng nguy hiểm nhất. Vi khuẩn từ bàng quang có thể lan lên thận, gây nhiễm trùng nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến nhiễm trùng huyết (sepsis) – tình trạng có thể đe dọa tính mạng.

Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát

Phụ nữ là đối tượng dễ bị nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát. Nếu không được điều trị, khả năng bệnh quay lại trong thời gian ngắn là rất cao.

Tổn thương thận vĩnh viễn

Viêm bể thận kéo dài hoặc tái phát có thể làm tổn thương nhu mô thận, gây suy giảm chức năng thận lâu dài.

Biến chứng thai kỳ

Phụ nữ mang thai bị UTI không điều trị có nguy cơ sinh non, vỡ ối sớm hoặc sinh con nhẹ cân.

Hẹp niệu đạo (ở nam giới)

Nam giới nếu không điều trị kịp thời có thể bị hình thành sẹo ở niệu đạo, gây hẹp và cản trở dòng nước tiểu.

Nếu không điều trị, nhiễm trùng đường tiết niệu sẽ kéo dài bao lâu?

Thông thường, nếu cơ thể có khả năng tự chống lại nhiễm trùng, nhiễm trùng đường tiết niệu nhẹ có thể tự khỏi trong vòng 1 tuần. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào hệ miễn dịch của mỗi người. Ở người già, người mắc bệnh mãn tính (như tiểu đường) hoặc người suy giảm miễn dịch, nguy cơ nhiễm trùng kéo dài và lan rộng là rất cao.

Nếu sau 1 tuần mà bạn vẫn còn triệu chứng – dù nhẹ – bạn nên đi khám để được điều trị đúng cách.

Với kháng sinh, các triệu chứng thường giảm rõ rệt trong 2-3 ngày, nhưng liệu trình điều trị nên kéo dài từ 3-5 ngày với viêm bàng quang và có thể lên đến 7 ngày với viêm thận, nhằm đảm bảo loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn.

Dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu đang cải thiện

Bạn có thể nhận biết UTI đang tốt dần lên qua các biểu hiện:

• Cảm giác đau rát khi tiểu giảm rõ rệt
• Không còn tiểu nhiều lần hay gấp rút
• Nước tiểu trở lại màu bình thường, không còn đục hoặc có máu
• Không còn đau vùng bụng dưới

Tuy nhiên, lưu ý rằng: hết triệu chứng không đồng nghĩa với khỏi hẳn. Khoảng 20% ca UTI tái phát là do vi khuẩn chưa được tiêu diệt hoàn toàn.

Để theo dõi tình trạng, bạn có thể sử dụng que thử nước tiểu tại nhà, có bán ở các hiệu thuốc. Kiểm tra thường xuyên sẽ giúp bạn biết tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu có đang cải thiện hay không.

Các biện pháp tại nhà: Hiệu quả đến đâu?

Một số phương pháp tự nhiên có thể giúp phòng ngừa hoặc hỗ trợ điều trị UTI nhẹ:

• Nam việt quất (cranberry): Được chứng minh là giúp giảm nguy cơ UTI tái phát, đặc biệt ở phụ nữ và trẻ em. Tuy nhiên, hiệu quả chưa rõ ràng ở người lớn tuổi hoặc phụ nữ mang thai.
• D-mannose: Là một loại đường tự nhiên giúp ngăn vi khuẩn E. coli bám vào thành bàng quang. Dù được nhiều người sử dụng, bằng chứng khoa học chưa thống nhất.
• Uống nhiều nước: Giúp làm loãng nước tiểu và “rửa trôi” vi khuẩn. Một số nghiên cứu cho thấy có thể giảm nguy cơ viêm bàng quang ở phụ nữ khỏe mạnh, nhưng kết quả vẫn chưa đồng nhất.
• Men vi sinh (probiotics): Dù được kỳ vọng có thể tái cân bằng hệ vi sinh vùng niệu – sinh dục, chưa có bằng chứng mạnh mẽ khẳng định lợi ích rõ ràng trong điều trị hay phòng ngừa UTI.

Khi nào nên gặp bác sĩ?

Ngay khi bạn có những triệu chứng đầu tiên của UTI, hãy liên hệ với bác sĩ. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn:

• Mang thai
• Trên 65 tuổi
• Mắc bệnh mãn tính như tiểu đường
• Từng có tiền sử nhiễm trùng thận
• Có triệu chứng kéo dài hơn 1 tuần dù đã uống nhiều nước

Đến bệnh viện ngay lập tức nếu bạn có các dấu hiệu nghi ngờ viêm bể thận hoặc nhiễm trùng huyết:

• Sốt cao, ớn lạnh
• Đau lưng dữ dội, đau hông
• Mê sảng, lú lẫn
• Thở gấp, tim đập nhanh
• Buồn nôn, nôn
• Ngất xỉu hoặc hoa mắt
• Không thể đi tiểu

Tóm lại

Một số trường hợp nhiễm trùng đường tiết niệu nhẹ có thể tự khỏi nếu bạn có hệ miễn dịch tốt và không thuộc nhóm nguy cơ cao. Tuy nhiên, để tránh biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng thận hay nhiễm trùng huyết, việc điều trị kịp thời bằng kháng sinh vẫn là lựa chọn an toàn hơn cả.

Nếu bạn đang có triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu, đừng chủ quan hay tự điều trị quá lâu. Hãy lắng nghe cơ thể, theo dõi sát tình trạng và tìm đến bác sĩ để được hướng dẫn phù hợp nhất. Việc can thiệp đúng lúc sẽ giúp bạn nhanh khỏi bệnh và phòng tránh rủi ro không đáng có.

Nguồn tham khảo: Can a UTI Go Away Without Treatment? (James Myhre & Dennis Sifris, MD) – Verywell Health

Bạn có thể xem các bài viết có liên quan tại đây:

• Giữ gìn sức khỏe trong thời kỳ mãn kinh: Những điều quan trọng bạn cần biết
• Hội chứng giấc ngủ ngắn (Short Sleep Syndrome): Bí ẩn của những người ngủ ít mà vẫn khỏe mạnh
• Ánh sáng xanh có gây đau đầu không? Triệu chứng và cách xử lý hiệu quả
• Đau đầu do viêm xoang là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phân biệt với đau nửa đầu
• Rối loạn tích trữ (Hoarding Disorder) là gì? Dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân và tác động
• 9 thói quen đơn giản giúp cải thiện sức khỏe đường ruột mỗi ngày
• Bệnh Meniere là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị
• 7 dấu hiệu cơ thể thiếu canxi bạn không nên bỏ qua và cách khắc phục hiệu quả
• Lòng bàn tay son (Palmar Erythema): Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa

Đừng quên theo dõi BlogAnChoi thường xuyên để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị bạn nhé!

Xem thêm

Pseudodementia (Sa sút trí tuệ giả) là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bạn có bao giờ nghe đến pseudodementia - sa sút trí tuệ giả chưa? Đây là một thuật ngữ y khoa thường gây nhầm lẫn, đặc biệt khi các triệu chứng của nó trông giống hệt sa sút trí tuệ (dementia). Tuy nhiên, pseudodementia không phải là bệnh lý não thực sự mà thường xuất phát từ các vấn ...