Đau đầu do viêm xoang là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phân biệt với đau nửa đầu

Nếu bạn từng cảm thấy nghẹt mũi, chảy dịch mũi và kèm theo cơn đau âm ỉ hoặc cảm giác nặng đầu, áp lực ở vùng mặt – đặc biệt quanh mắt, trán hoặc má, rất có thể bạn đang nghĩ mình bị đau đầu do viêm xoang. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nhiều trường hợp như vậy thực chất lại là đau nửa đầu chứ không phải do xoang. Vậy đau đầu do viêm xoang thực sự là gì? Làm sao để phân biệt với các loại đau đầu khác? Và có cách nào phòng ngừa hay điều trị hiệu quả không? Dưới đây là những thông tin quan trọng bạn cần biết.

Xoang và vai trò của chúng trong cơ thể

Xoang là các khoang rỗng chứa đầy không khí nằm trong hộp sọ. Bạn có thể hình dung chúng như những “căn phòng trống” nhỏ phía sau trán, giữa hai mắt, phía trên má và sau mũi. Bên trong các xoang được lót bằng lớp niêm mạc có lông mao – những sợi lông nhỏ có nhiệm vụ quét chất nhầy ra khỏi xoang, dẫn đến mũi để đào thải.

Chất nhầy này có chức năng giữ lại bụi, vi khuẩn và các tác nhân gây hại khác, giúp bảo vệ hệ hô hấp. Nhưng khi lớp niêm mạc xoang bị viêm do nhiễm trùng hoặc dị ứng, chất nhầy không thể lưu thông như bình thường, gây ứ đọng và tạo áp lực trong các khoang xoang – từ đó dẫn đến đau đầu, nặng mặt, hoặc cảm giác “căng tức” vùng trán, má.

Triệu chứng thường gặp của đau đầu do viêm xoang

Theo bác sĩ Geoffrey B. Trenkle – chuyên gia tai mũi họng tại Los Angeles – đau đầu do viêm xoang không xuất hiện một mình mà thường đi kèm với nhiều triệu chứng đặc trưng khác như:

• Nghẹt mũi, khó thở bằng mũi
• Dịch mũi đặc, có màu vàng hoặc xanh lá
• Chảy dịch mũi ra sau họng (postnasal drip)
• Ho dai dẳng, đặc biệt vào ban đêm
• Hơi thở có mùi khó chịu
• Đau họng nhẹ
• Cảm giác áp lực ở mặt, nặng hơn khi cúi người
• Có thể kèm sốt (nhưng không phổ biến)

Vùng đau thường khu trú ở quanh mắt, trán hoặc hai bên má – đúng nơi các xoang nằm.

Phân biệt đau đầu do viêm xoang với đau nửa đầu

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa đau đầu do viêm xoang và đau nửa đầu không điển hình. Nguyên nhân là vì đau đầu do viêm xoang thường âm ỉ, liên quan đến áp lực ở mặt và mũi và đau nửa đầu (migraine) lại có thể “bắt chước” các triệu chứng đó, đặc biệt khi nó gây đau mặt hoặc cảm giác đầy trong xoang.

Điểm phân biệt quan trọng:

• Đau đầu do viêm xoang đi kèm với các dấu hiệu nhiễm trùng đường hô hấp trên như chảy mũi đặc, ho, nghẹt mũi.
• Đau nửa đầu thường kèm buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh, đau nửa đầu từng cơn và tăng dần.

Bác sĩ Trenkle cho biết: “Không phải cứ thấy đau vùng mặt hay trán là do xoang. Nhiều trường hợp bệnh nhân được chẩn đoán sai trong khi họ thực sự bị đau nửa đầu.”

Dị ứng có gây đau đầu do viêm xoang không?

Theo bác sĩ thần kinh Katherine Hamilton tại Bệnh viện Đại học MedStar Georgetown (Mỹ), đau đầu không phải là triệu chứng phổ biến của dị ứng như viêm mũi dị ứng. Thay vào đó, bạn sẽ thấy các biểu hiện như chảy nước mũi, nghẹt mũi, hắt hơi, ngứa mũi, ngứa mắt.

Tuy nhiên, dị ứng có thể gây sưng tấy niêm mạc mũi, khiến dịch nhầy không thoát được, từ đó tạo cảm giác giống như đau đầu do viêm xoang. Ngoài ra, người bị dị ứng cũng dễ bị nhiễm trùng xoang thứ phát, từ đó dẫn đến các triệu chứng đau đầu do viêm xoang thực sự.

Cách phòng ngừa đau đầu do viêm xoang

Dưới đây là những thói quen và biện pháp đơn giản giúp bạn ngăn ngừa các đợt viêm xoang, từ đó hạn chế tình trạng đau đầu do viêm xoang:

• Rửa tay thường xuyên: Giúp tránh lây nhiễm virus gây cảm cúm và cảm lạnh – nguyên nhân hàng đầu gây viêm xoang.
• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Đặc biệt trong mùa lạnh, nơi virus lan truyền dễ dàng.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Không khí khô làm mũi bị khô và dễ kích ứng. Hãy giữ độ ẩm trong phòng ổn định, đặc biệt vào ban đêm.
• Uống nhiều nước: Giữ cho chất nhầy trong mũi loãng, dễ dẫn lưu hơn.
• Tránh khói thuốc và chất kích thích: Những yếu tố này có thể gây viêm hoặc kích ứng xoang.
• Tiêm vắc-xin cúm hàng năm: Giảm nguy cơ mắc bệnh cúm và các biến chứng liên quan đến xoang.
• Kiểm soát dị ứng tốt: Sử dụng thuốc theo chỉ định, tránh tiếp xúc với phấn hoa, lông thú cưng nếu bạn dị ứng.

Cách điều trị đau đầu xoang hiệu quả

Nếu bạn đang đối mặt với cơn đau đầu do viêm xoang, hãy thử các biện pháp sau:

Rửa mũi bằng nước muối

Sử dụng bình rửa mũi (neti pot) hoặc chai xịt rửa chuyên dụng có thể giúp loại bỏ chất nhầy ứ đọng. Hãy nhớ dùng nước tiệt trùng hoặc nước đun sôi để nguội để đảm bảo an toàn.

Dùng thuốc giảm đau không kê đơn

Các loại như acetaminophen hoặc ibuprofen có thể làm dịu cơn đau hiệu quả. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng 2–3 ngày mỗi tuần để tránh tình trạng “lệ thuộc thuốc”.

Thuốc xịt mũi

Có hai loại phổ biến:

• Thuốc thông mũi (như oxymetazoline): Giúp mở rộng đường thở nhưng không nên dùng quá 3 ngày liên tục.
• Thuốc xịt chứa corticosteroid (như fluticasone): Giảm viêm và thường dùng lâu dài an toàn hơn.

Máy tạo độ ẩm hoặc xông hơi

Hít hơi nước từ máy tạo độ ẩm, hoặc tắm nước nóng có thể giúp làm loãng dịch mũi và giảm cảm giác nặng đầu.

Thuốc thông mũi dạng uống

Sudafed (pseudoephedrine) là loại thông mũi dạng viên phổ biến. Tuy nhiên, nếu bạn có tiền sử cao huyết áp hoặc bệnh tim, cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Lưu ý: FDA đang xem xét loại bỏ một số sản phẩm chứa phenylephrine vì hiệu quả không rõ ràng.

Điều trị theo toa

Trong những trường hợp nặng hoặc kéo dài, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh (nếu nhiễm trùng) hoặc thuốc corticosteroid để giảm viêm mạnh.

Khi nào nên đến gặp bác sĩ?

Bạn nên tìm đến cơ sở y tế nếu gặp các biểu hiện sau:

• Cơn đau đầu kéo dài không thuyên giảm dù đã dùng thuốc
• Các triệu chứng dường như cải thiện rồi lại nặng hơn
• Các dấu hiệu tồn tại quá 10 ngày
• Sốt liên tục trên 3-4 ngày
• Buồn nôn, nôn hoặc đau mặt dữ dội

Đặc biệt chú ý: Nếu bạn bị đau đầu dữ dội đột ngột, kèm theo lú lẫn, yếu liệt, nhìn mờ, nói khó hoặc đi đứng không vững, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức vì đây có thể là dấu hiệu của đột quỵ hoặc bệnh lý nguy hiểm khác.

Tổng kết

Đau đầu xoang là tình trạng phổ biến thường đi kèm với các triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi đặc và áp lực nặng ở vùng mặt. Tuy nhiên, nhiều người nhầm lẫn tình trạng này với đau nửa đầu không điển hình. Việc phân biệt đúng sẽ giúp bạn điều trị hiệu quả hơn.

Thay đổi thói quen sống, kiểm soát dị ứng, giữ vệ sinh mũi và tìm đến sự tư vấn y tế kịp thời là những cách tốt nhất để phòng ngừa và kiểm soát tình trạng đau đầu xoang một cách an toàn, lâu dài.

Nguồn dịch: What Is a Sinus Headache? (Chris Iliades, MD) – Everyday Health

Bạn có thể quan tâm:

• 8 cách hiệu quả giúp cải thiện tình trạng nghẹt mũi
• Viêm mô tế bào quanh hốc mắt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả
• Viêm da xốp hóa: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Xem thêm

Hội chứng chân không yên (Restless Leg Syndrome - RLS) là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách quản lý

Bạn đã bao giờ nằm trên giường, sẵn sàng chìm vào giấc ngủ nhưng đôi chân lại “gào thét” với cảm giác ngứa ran, khó chịu, khiến bạn chỉ muốn đứng dậy đi lại? Nếu câu trả lời là có, bạn có thể đang trải qua hội chứng chân không yên (Restless Leg Syndrome - RLS), một rối loạn ...