Vắc-xin ngừa COVID-19 đang được triển khai tiêm chủng tại nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên những trường hợp gặp tác dụng phụ sau khi tiêm lại khiến nhiều người e ngại. Vậy khi nào những phản ứng đó được coi là bình thường? Hãy cùng BlogAnChoi tìm hiểu nhé!
- Những tác dụng phụ của vắc-xin nói chung
- Những tác dụng phụ của vắc-xin COVID-19 đã được ghi nhận đến nay
- Tác dụng phụ của vắc-xin Pfizer
- Tác dụng phụ của vắc-xin Moderna
- Tác dụng phụ của vắc-xin Johnson & Johnson
- Tác dụng phụ của vắc-xin Oxford-AstraZeneca
- Tác dụng phụ nghiêm trọng của vắc-xin COVID-19
- Vắc-xin COVID-19 và chứng liệt Bell
- Tại sao vắc-xin lại gây ra tác dụng phụ?
- Tác dụng phụ của vắc-xin kéo dài bao lâu?
- Các loại vắc-xin ngừa COVID-19 có gây ra tác dụng phụ lâu dài không?
Cho đến nay, cả ba loại vắc-xin COVID-19 được dùng tại Mỹ (Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson) đều cho kết quả khá vững chắc. Tuy nhiên vẫn có rất nhiều người sợ hãi và lầm tưởng về vắc-xin, cùng với những câu chuyện về tác dụng phụ của chúng có thể khiến họ cảm thấy do dự về việc tiêm phòng.
Vậy những tác dụng phụ nào là bình thường sau khi tiêm vắc-xin, và khi nào thì cần phải lo ngại? Dưới đây là những phản ứng có thể xảy ra nếu bạn tiêm vắc-xin COVID-19 của Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson và AstraZeneca.
Những tác dụng phụ của vắc-xin nói chung
Tất cả các loại vắc-xin đều có thể gây ra tác dụng phụ với mức độ từ nhẹ đến vừa. Tiến sĩ Roshni Mathew, chuyên gia bệnh truyền nhiễm nhi khoa tại Stanford Children’s Health, cho biết các tác dụng phụ thường gặp của vắc-xin bao gồm đau tại chỗ, sưng, đỏ và đôi khi bầm tím tại chỗ tiêm, cũng như sốt và mệt mỏi.
Tiến sĩ Thomas Duszynski, giám đốc giáo dục dịch tễ học tại Đại học Indiana, cho biết với bất kỳ loại vắc-xin nào bạn cũng có thể bị đau trong và sau khi tiêm. Ông nói thêm rằng một số người có thể cảm thấy ớn lạnh, mệt mỏi hoặc đau đầu nhẹ sau khi tiêm vắc-xin.
Những tác dụng phụ của vắc-xin COVID-19 đã được ghi nhận đến nay
Theo CDC, các tác dụng phụ phổ biến của vắc-xin COVID-19 bao gồm:
- Đau, sưng tấy tại chỗ tiêm
- Sốt
- Ớn lạnh
- Đau đầu
- Mệt mỏi
Tác dụng phụ của vắc-xin Pfizer
Những người tiêm vắc-xin COVID-19 do Pfizer sản xuất có thể sẽ bị đau nhức, mẩn đỏ và sưng tấy tại chỗ tiêm, ớn lạnh và mệt mỏi. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) liệt kê một số tác dụng phụ khác đối với vắc-xin Pfizer-BioNTech bao gồm đau cơ, đau khớp, buồn nôn và sưng hạch bạch huyết.
FDA lưu ý rằng hầu hết mọi người đều gặp phải những tác dụng phụ này sau khi tiêm liều thứ hai của vắc-xin.
Tác dụng phụ của vắc-xin Moderna
Đối với vắc-xin Moderna cũng vậy, các tác dụng phụ thường gặp vẫn là điển hình: đau và sưng tại chỗ tiêm, ớn lạnh, sốt, mệt mỏi và đau đầu. Trong một thông cáo tổng hợp phân tích thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3, Moderna cho biết rằng “không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào được ghi nhận trong thử nghiệm.”
Nhìn chung hầu hết mọi người đều báo cáo các tác dụng phụ nặng hơn sau khi tiêm liều thứ hai của vắc-xin Pfizer và Moderna, cả hai đều là dạng vắc-xin mRNA.
Tác dụng phụ của vắc-xin Johnson & Johnson
Được phê duyệt gần đây nhất để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp tại Mỹ, vắc-xin Johnson & Johnson – hay còn gọi là vắc-xin Janssen – chỉ yêu cầu tiêm một liều thay vì hai liều bắt buộc như vắc-xin Pfizer và Moderna.
Theo FDA, các tác dụng phụ được ghi nhận phổ biến nhất của vắc-xin Janssen là đau đầu, buồn nôn, mệt mỏi, đau cơ và đau nhức tại chỗ tiêm. Theo dữ liệu thử nghiệm lâm sàng, hầu hết mọi người gặp phải những tác dụng phụ này trong vòng một đến hai ngày sau khi tiêm.
Nổi mề đay cũng được ghi nhận ở sáu người tham gia thử nghiệm lâm sàng, một trong số họ được tiêm giả dược. Một “phản ứng quá mẫn, không được xếp loại là phản vệ” đã được báo cáo và được cho là có thể liên quan đến vắc-xin.
Tác dụng phụ của vắc-xin Oxford-AstraZeneca
Loại vắc-xin này vẫn chưa được FDA cấp phép sử dụng khẩn cấp tại Mỹ, nhưng một số tác dụng phụ đã được báo cáo trong các thử nghiệm lâm sàng cho đến nay.
Trong kết quả thử nghiệm lâm sàng được công bố trên tạp chí The Lancet, các tác dụng phụ từ nhẹ đến trung bình của vắc-xin AstraZeneca tương tự như tác dụng phụ nhẹ của vắc-xin Pfizer-BioNTech. Đáng chú ý là việc thử nghiệm vắc-xin AstraZeneca đã bị tạm dừng sau khi một tình nguyện viên xuất hiện các triệu chứng rối loạn thần kinh.
Các thử nghiệm được tiếp tục sau khi đánh giá lại mức độ an toàn đã xác nhận rằng các triệu chứng phản ứng không liên quan đến vắc-xin. Việc tạm dừng các thử nghiệm lâm sàng để xem xét tính an toàn là không hiếm gặp, vì các vấn đề có thể tình cờ xảy ra trong các nghiên cứu lớn và kéo dài.
Cũng có một số loại vắc-xin ngừa COVID-19 khác đang được nghiên cứu, và trong số những loại đã có dữ liệu báo cáo cho đến nay thì các tác dụng phụ thường gặp bao gồm sưng và đau tại chỗ tiêm, sốt, mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh và buồn nôn – tất cả các triệu chứng này đều không quá bất thường.
Tác dụng phụ nghiêm trọng của vắc-xin COVID-19
Theo FDA và CDC, một số tác dụng phụ nghiêm trọng do vắc-xin COVID-19 đã được ghi nhận. Tại Anh, hai người có sẵn cơ địa dị ứng nặng đã bị phản ứng dị ứng sau khi tiêm vắc-xin COVID-19, và cả hai đều đã bình phục. Vào ngày 15/12/2020, một nhân viên chăm sóc sức khỏe ở Alaska đã gặp phản ứng dị ứng nghiêm trọng với vắc-xin Pfizer nhưng sau đó đã bình phục. Trước đó cô ta không có tiền sử dị ứng với vắc-xin.
Trong các thử nghiệm lâm sàng của Pfizer, không có phản ứng dị ứng nghiêm trọng nào được ghi nhận ở hơn 40.000 tình nguyện viên tham gia thử nghiệm. Mặc dù các phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể hiếm gặp, nhưng điều quan trọng là những người đã biết trước có khả năng bị dị ứng phải báo với nhân viên y tế trước khi tiêm vắc-xin.
CDC khuyến cáo nên đánh giá kỹ nguy cơ và xem xét hoãn tiêm cho những người đã từng có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với các loại vắc-xin khác, và tránh tiêm cho những người có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với bất kỳ thành phần nào trong vắc-xin COVID-19.
Một số tác dụng phụ nghiêm trọng đã được báo cáo từ vắc-xin Johnson & Johnson bao gồm một trường hợp đau dữ dội xung quanh vị trí tiêm kéo dài 74 ngày, cũng như mệt mỏi và suy nhược nghiêm trọng kéo dài ba ngày ở một người khác.
FDA cho biết những trường hợp này có thể liên quan đến vắc-xin, nhưng tần suất của chúng trong các thử nghiệm lâm sàng không cao hơn so với tỷ lệ trong dân số chung. Nói cách khác, tỷ lệ phản ứng này đã được dự tính trước.
Vắc-xin COVID-19 và chứng liệt Bell
Các phương tiện truyền thông hiện nay đang xôn xao vì bốn người tham gia thử nghiệm vắc-xin của Pfizer-BioNTech đã xuất hiện một tình trạng gọi là liệt Bell trong quá trình thử nghiệm.
Liệt Bell là hiện tượng yếu hoặc liệt tạm thời các cơ ở mặt, nhưng cả 4 tình nguyện viên nói trên đều đã hồi phục. Trên thực tế, hầu hết những người bị liệt Bell thường hồi phục hoàn toàn trong vòng vài tuần đến 3 tháng.
Thông báo tóm tắt của FDA về vắc-xin Pfizer cho biết “bốn trường hợp trong nhóm tiêm vắc-xin không cho thấy tần suất cao hơn so với dự kiến trong dân số chung“, vì vậy không có mối liên hệ nào giữa tiêm vắc-xin với chứng liệt Bell. FDA đang tiếp tục theo dõi các trường hợp mắc phải tình trạng này khi vắc-xin được phân phối rộng rãi hơn.
Tại sao vắc-xin lại gây ra tác dụng phụ?
Các tác dụng phụ như sốt, ớn lạnh và mệt mỏi sau khi tiêm cho thấy hệ miễn dịch của chúng ta đang phản ứng với vắc-xin. Nhưng ngay cả khi bạn không gặp những hiện tượng này thì cũng không có nghĩa là hệ miễn dịch không hoạt động, chỉ là nó hoạt động nhẹ nhàng hơn một chút thôi.
Chẳng hạn như vết bầm tím, sưng tấy và nhạy cảm ở vết tiêm: cơ thể bạn có thể sẽ phản ứng tương tự như vậy sau khi bị kim đâm vào da vì bất kỳ lý do nào khác ngoài tiêm vắc-xin. Những tác dụng phụ này có thể xuất hiện với bất kỳ loại vắc-xin nào, cũng như khi bạn được lấy máu hoặc tiêm thuốc.
Tác dụng phụ của vắc-xin kéo dài bao lâu?
Thông thường các tác dụng phụ của vắc-xin không kéo dài quá vài ngày. Một số người có thể phải chịu đựng trong nhiều ngày hơn. Các tác dụng phụ liên quan trực tiếp đến vết tiêm như bầm tím và mẩn đỏ sẽ giảm đi tương đối nhanh, trong khi các hiện tượng toàn thân như sốt và nhức đầu có thể kéo dài hơn.
Nếu bạn vẫn phải chịu tác dụng phụ kéo dài hơn một tuần sau khi tiêm bất kỳ loại vắc-xin nào thì hãy gọi cho bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế ngay. Nếu bạn cảm thấy phản ứng nghiêm trọng đến mức đe dọa tính mạng (như dị ứng nặng), hãy đến cơ sở cấp cứu y tế ngay lập tức.
Các loại vắc-xin ngừa COVID-19 có gây ra tác dụng phụ lâu dài không?
Hiện tại vẫn là quá sớm để kết luận liệu vắc-xin COVID-19 có gây ra tác dụng phụ lâu dài hay không, mặc dù các chuyên gia tin rằng chúng an toàn. CDC, WHO, FDA và các cơ quan y tế khác sẽ tiếp tục theo dõi các tác động lâu dài và thu thập dữ liệu khi có nhiều người được tiêm chủng hơn.
Trên đây là những điều cần lưu ý về tác dụng phụ của vắc-xin ngừa COVID-19. Hãy tuân thủ các khuyến cáo y tế để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng bạn nhé!
Mời bạn xem thêm những bài viết liên quan của BlogAnChoi:
- Có cần đeo khẩu trang sau khi đã tiêm vắc-xin COVID-19? Tại sao khuyến cáo của WHO và CDC lại khác nhau?
- COVID-19 và cảm cúm thông thường: Bạn đã biết 10 điểm khác nhau giữa chúng hay chưa?
Hãy đón xem BlogAnChoi mỗi ngày để nhận được nhiều thông tin thú vị cho cuộc sống bạn nhé!
