Máy tính để bàn (PC) không có pin như laptop nên phải dựa vào nguồn điện trực tiếp ổn định để hoạt động, nhưng đôi khi có thể bị cúp điện hoặc vô tình rút dây cắm làm máy bị tắt đột ngột. Vậy máy tính mất điện có bị hư hỏng gì không, và có cách nào để phòng ngừa thiệt hại? Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Những vấn đề liên quan tới dòng điện của máy tính
Dòng điện cung cấp cho các thiết bị trong nhà thường không ổn định tuyệt đối mà luôn có dao động tăng giảm. Điện quá mạnh hoặc quá yếu đều có thể gây ra vấn đề, thậm chí làm hư hỏng đồ dùng.
Mất điện là khi hoàn toàn không có dòng điện chạy vào thiết bị, có thể do yếu tố khách quan không tránh được như phía nhà máy điện hay đường dây truyền tải điện bị hư, hoặc do nguyên nhân nội tại của chính thiết bị như đoản mạch hoặc quá tải điện.
Cũng có thể xảy ra một vấn đề khác nhẹ hơn là điện bị yếu tạm thời nhưng không mất hẳn, chẳng hạn như đèn vẫn bật được nhưng sáng yếu hơn bình thường. Hiện tượng này có thể là sự cố ngoài ý muốn hoặc do cố tình giảm điện để tránh quá tải.
Trái với giảm điện là tăng điện – hiện tượng dòng điện chạy vào thiết bị mạnh hơn bình thường và kéo dài ít nhất 3 nano giây. Nguyên nhân có thể do đoản mạch hoặc sự cố trên đường dây điện, nhưng nếu điện chỉ tăng trong 1-2 nano giây thì có thể là do sét đánh.
Mất điện có thể làm hư máy tính không?
Câu trả lời là có. Không chỉ dữ liệu phần mềm mà các bộ phận phần cứng của máy tính cũng có thể bị hư hại nếu mất điện đột ngột.
Mất dữ liệu phần mềm
Nguyên nhân chính làm hư máy là do máy bị tắt đột ngột, bởi vì các chương trình và hệ điều hành của máy tính có cơ chế hoạt động rất phức tạp và phải tắt theo đúng quy trình để dữ liệu được lưu trữ an toàn. Mất điện sẽ làm quá trình này bị ngắt giữa chừng và có thể gây mất dữ liệu.
Đặc biệt nếu các file hệ thống bị hư hại sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến máy tính, chẳng hạn như bị mất điện trong lúc hệ điều hành đang cập nhật. Khi có điện lại và bật máy lên, hệ điều hành sẽ không tìm thấy file bị mất đó và không thể khởi động được.
Không chỉ các file hệ thống mà cả những file và phần mềm thông thường cũng có thể bị mất dữ liệu do cúp điện. Nếu bạn không có thói quen lưu dữ liệu thường xuyên trong lúc làm việc, ví dụ như gõ văn bản trên Word, thì khi mất điện sẽ coi như mất toi công sức vừa làm xong. Mặc dù một số phần mềm có chức năng tự động lưu nhưng cũng không thể đảm bảo an toàn 100% được.
Hư phần cứng
Đối với phần cứng, mất điện thường xuyên có nguy cơ làm hư ổ cứng. Nếu dùng ổ HDD đời cũ, đầu đọc-ghi dữ liệu sẽ bị bật lại về vị trí xuất phát trên đĩa mỗi khi cúp điện. Hiện tượng này lặp lại nhiều lần có thể dẫn đến đầu đọc-ghi tiếp xúc trực tiếp với bề mặt đĩa, làm trầy xước và giảm tuổi thọ của ổ cứng.
Ổ đĩa SSD đời mới không dùng cơ chế như trên nhưng cũng có thể bị hư hại nặng do mất điện đột ngột, nhiều vấn đề có thể xảy ra như mất dữ liệu hay hỏng toàn bộ ổ cứng.
Tăng điện đột ngột khi có điện lại cũng gây hại cho máy tính
Máy tính không chỉ bị hư lúc mất điện mà còn có thể hư thêm lần nữa do điện tăng khi có điện lại. Tăng điện đột ngột sẽ gây quá tải và làm nóng các linh kiện điện tử trong máy, có thể làm hỏng bộ nguồn hoặc bo mạch chủ là những bộ phận thường ít bị hư lúc mất điện ban đầu. Nếu 2 thành phần này bị trục trặc sẽ làm cho máy tính không thể khởi động khi có điện lại.
Như vậy nếu muốn bảo vệ máy tính khỏi bị hư do mất điện thì cũng phải tìm cách hạn chế sự tăng điện đột ngột xảy ra sau đó.
Làm cách nào để bảo vệ máy tính?
Có một số cách để tránh mất dữ liệu và hư phần cứng do mất điện gây ra.
Sử dụng bộ lưu điện (bộ cấp điện liên tục – UPS)
Cách tốt nhất để tránh mất điện là đầu tư hẳn một nguồn cấp điện liên tục giống như pin của laptop, giúp máy tính có đủ năng lượng để hoạt động khi không còn điện từ ổ cắm.
Các bộ UPS cũng có thể tích hợp chức năng chống tăng điện đột ngột để bảo vệ máy tính tốt hơn nữa. Đây là thiết bị cực kỳ đáng mua nếu đường dây điện ở nơi bạn sống không ổn định, tăng giảm bất chợt.
Nhưng lưu ý là UPS chỉ có thể cung cấp năng lượng cho máy tính duy trì hoạt động thêm vài phút, do đó bạn nên tranh thủ lưu dữ liệu và tắt máy an toàn trong khoảng thời gian ngắn ngủi này chứ đừng cố làm thêm việc. Ngoài ra tùy sản phẩm sẽ có tính năng phát âm thanh cảnh báo mất điện hoặc buộc máy tính tắt ngay.
Dùng laptop thay thế
Nếu bạn có điều kiện thì nên sắm thêm một chiếc laptop để làm việc trong thời gian thường xuyên có cắt điện, nhưng nhớ đừng tháo pin ra. Mặc dù khả năng xử lý của laptop thường kém hơn PC nhưng có thể dùng tạm để thay thế trong lúc điện chập chờn.
Dùng ổ cắm có chức năng chống tăng điện
Bên cạnh việc bảo vệ dữ liệu khỏi bị hư hại do tắt máy đột ngột, hãy trang bị thêm ổ cắm chống tăng điện hay còn gọi là ổ cắm chống sét để tránh hỏng phần cứng. Bạn có thể mua ổ cắm điện chống sét tại đây.
Vậy là bạn đã biết tại sao máy tính dễ bị hư khi mất điện và các biện pháp phòng tránh đơn giản tại nhà. Bạn có đang áp dụng những cách này để bảo vệ máy tính của mình không? Hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận nhé!
Mời bạn xem thêm những bài viết liên quan:
- 5 điều cần nhớ để chọn mua ổ cứng SSD chuẩn nhất cho máy tính
- CPU Intel loại nào đáng mua hiện nay để có tốc độ cao, hiệu suất tốt?
Hãy theo dõi BlogAnChoi để cập nhật nhiều thông tin bổ ích nhé!
