Max Born là ai? Vì sao Google Doodle lại vinh danh ông vào ngày 11/12? Hãy cùng tìm hiểu về nhà vật lý học tiên phong từng đạt giải Nobel này nhé.
Max Born là ai?
Max Born là một nhà vật lý và toán học người Đức – Anh, được biết đến với những đóng góp quan trọng trong sự phát triển của cơ học lượng tử. Ông cũng có những đóng góp cho vật lý và quang học ở trạng thái rắn và giám sát công việc của một số nhà vật lý quan trọng trong những năm 1920 và 1930. Ông đã từng làm việc tại Cambridge và nhận giải Nobel Vật lý năm 1954 cho công trình nghiên cứu về Cơ học lượng tử.
Tiểu sử Max Born
- Sinh ngày: 11 tháng 12 năm 1882
- Mất ngày: 5 tháng 1 năm 1970 (87 tuổi)
- Quê quán: Breslau, Đức
- Quốc tịch: Đức – Anh
- Giải thưởng: Giải Nobel Vật lý (1954)
- Sự nghiệp nổi bật: Cơ học lượng tử
Cuộc đời Max Born
Max Born sinh ra trong một gia đình gốc Do Thái. Cha của ông, Gustav Born, là một giáo sư y khoa xuất sắc về phôi học tại Đại học Breslau. Mẹ là Margarete Kaufmann, đến từ một gia đình Breslau làm trong ngành dệt may. Max đã thừa hưởng tình yêu với âm nhạc từ mẹ của mình, nhưng đáng buồn là bà mất khi anh mới 4 tuổi. Gia đình đã cung cấp nền tảng văn hóa và học thức cho Max khi anh lớn lên.
Max học trung học tại trường König Wilhelm, Breslau, tiếp xúc với một loạt các môn học như toán học, vật lý, lịch sử, ngôn ngữ hiện đại, tiếng Latinh, tiếng Hy Lạp và tiếng Đức. Ở trường, Max không quá xuất sắc và đặc biệt là cậu thể hiện sự hứng thú với văn học hơn là khoa học. Đến năm 1901, khi vào đại học Breslau, Max Born học khá nhiều môn khoa học, chủ yếu là theo nguyện vọng của cha mình. Danh sách các khóa học mà ông đã tham gia trong khóa 1901 – 02 chắc chắn rất ấn tượng, bao gồm toán học, thiên văn học, vật lý, hóa học, logic, triết học và động vật học.
Max Born – Nhà vật lý học tiên phong của thế kỷ 20
Max Born trở thành trợ lý của nhà toán học nổi tiếng Hilbert vào năm 1905, tiếp tục tham dự các bài giảng của Klein và Runge về độ đàn hồi, hội thảo của Hilbert và Minkowski về điện động lực học. Ông cũng nghiên cứu thiên văn học dưới thời Schwarzschild, và vật lý dưới thời Voigt. Ông đã được trao Giải thưởng của Khoa Triết học của Đại học Göttingen cho công trình nghiên cứu sự ổn định của dây đàn hồi và băng vào năm 1906, và tốt nghiệp đại học này một năm sau đó nhờ công trình này.
Max Born 1915 được bổ nhiệm làm giáo sư (phụ tá) để hỗ trợ Max Planck tại Đại học Berlin nhưng ông phải gia nhập Lực lượng vũ trang Đức. Trong một văn phòng khoa học của quân đội, ông nghiên cứu lý thuyết về phạm vi âm thanh.
Khi Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, năm 1919, Born được bổ nhiệm làm Giáo sư tại Đại học Frankfurt-on-Main, nơi có một phòng thí nghiệm theo ý ông. Trợ lý của ông là Otto Stern, và thí nghiệm đầu tiên trong số các thí nghiệm nổi tiếng của ông, sau này được trao giải Nobel, bắt nguồn từ đó.
Max Born đến Göttingen với tư cách là Giáo sư vào năm 1921, cùng lúc với James Franck , và ông ở đó trong 12 năm. rong số các cộng tác viên của ông vào thời điểm này có nhiều nhà vật lý, sau này trở nên nổi tiếng, như Pauli, Heisenberg, Jordan, Fermi, Dirac, Hund, Hylleraas, Weisskopf, Oppenheimer, Joseph Mayer và Maria Goeppert-Mayer.
Trong những năm 1925 và 1926, ông cùng với Heisenberg và Jordan xuất bản những nghiên cứu về các nguyên lý của cơ học lượng tử (cơ học ma trận) và ngay sau đó là những nghiên cứu của riêng ông về cách giải thích thống kê của cơ học lượng tử.
Trong suốt mùa đông năm 1935-1936, Born đã dành sáu tháng ở Bangalore tại Viện Khoa học Ấn Độ, nơi ông làm việc với Ngài CV Raman và các học trò của ông. Năm 1936, ông được bổ nhiệm làm Giáo sư Triết học Tự nhiên Tait tại Edinburgh, nơi ông làm việc cho đến khi nghỉ hưu năm 1953.
Các giải thưởng của Max Born
- Học bổng của nhiều học viện: Göttingen, Moscow, Berlin, Bangalore, Bucharest, Edinburgh, London, Lima, Dublin, Copenhagen, Stockholm, Washington và Boston
- Bằng tiến sĩ danh dự từ: Bristol, Bordeaux, Oxford, Các trường đại học Freiburg/Breisgau, Edinburgh, Oslo, Brussels, Đại học Humboldt Berlin và Đại học Kỹ thuật Stuttgart.
- Huy chương Stokes của Cambridge, Max Planck Medaille der Deutschen Physikalischen Gesellschaft (tức là của Hiệp hội Vật lý Đức); Huân chương Hughes của Hiệp hội Hoàng gia London, Huân chương Hugo Grotius về Luật Quốc tế, và cũng đã được trao Giải thưởng MacDougall-Brisbane và Giải thưởng Gunning-Victoria Jubilee của Hiệp hội Hoàng gia, Edinburgh.
- Năm 1954, Max Born được trao giải Nobel Vật lý cho những đóng góp quan trọng về Cơ học lượng tử.
- Max Born đã được trao tặng Huân chương Thập tự giá cùng Ngôi sao Bằng khen của Cộng hòa Liên bang Đức vào năm 1959.
- Hai trường học của Đức được đặt theo tên ông
- Max Born đã được phong làm thành viên danh dự của các học viện ở Nga, Ấn Độ, Romania, Peru, Ireland, Scotland, Đan Mạch, Thụy Điển và Mỹ.
Max Born được kính trọng và vinh danh vì có nhiều đóng góp quan trọng cho môn vật lý cũng như trí tuệ và thành công của ông trên cương vị một nhà giáo. Ông được biết đến rộng rãi nhờ việc trình bày các ý tưởng vật lý cho giáo dân, và ông được nhiều đồng nghiệp và học sinh quý mến vì sự ấm áp và tính cách bộc trực giản dị của ông.
