Tứ giác tiền vệ hay tiền vệ hình hộp là một chiến thuật bóng đá phổ biến được phát triển trong những năm 2020 và trở thành một trong những chiến thuật yêu thích của các HLV nổi tiếng như Pep Guardiola của Manchester City và Mikel Arteta của Arsenal.
Được sử dụng bởi những đội bóng như Manchester City, Arsenal và Liverpool, chiến thuật tứ giác tiền vệ có nguồn gốc từ sơ đồ W-M nổi tiếng những năm 1930. Cách thực hiện không có gì thay đổi, tuy nhiên các huấn luyện viên bóng đá hiện đại đã sử dụng ý tưởng này để đạt được hiệu quả tuyệt vời, đặc biệt là các đội bóng ở Premier League.
Tứ giác tiền vệ là gì?
Đúng như tên gọi, chiến thuật này sử dụng hai tiền vệ trung tâm phòng ngự phía sau hai tiền vệ tấn công ở cao hơn để tạo thành một “tứ giác” gồm bốn cầu thủ ở trung tâm hàng tiền vệ.
Xu hướng này bắt đầu đạt được thành công thực sự ở Premier League với việc HLV Antonio Conte áp dụng sơ đồ 3-4-3 vào bóng đá Anh tại CLB Chelsea, sử dụng hai trong số ba tiền đạo của mình – thường là Eden Hazard và Pedro – làm những cầu thủ tấn công hẹp ở phía trước cặp tiền vệ trung tâm. Hầu hết các đội bóng sẽ chơi với hàng tiền vệ ba người, nhưng việc có thêm một cầu thủ sẽ tăng cường lực lượng ở khu vực trung tâm, mang lại ưu thế về quân số.
Tuy nhiên nhiều huấn luyện viên thường yêu cầu hậu vệ hoặc cầu thủ tấn công di chuyển vào giữa sân khi đội nhà đang nắm quyền kiểm soát. Điều này thường được thực hiện bằng hậu vệ cánh đảo ngược, nhưng về lý thuyết cũng có thể sử dụng một trung vệ để tạo ra tứ giác tiền vệ và sơ đồ 3-2-2-3 khi đội nhà đang kiểm soát bóng.
Sơ đồ này hơi khác so với sơ đồ 3-4-3 mang tính biểu tượng của Johan Cruyff với hàng tiền vệ hình kim cương – sau này được HLV Pep Guardiola sử dụng – nhưng trông tương tự như hàng tiền vệ so le.
Những HLV nào sử dụng chiến thuật tứ giác tiền vệ?
Kể từ khi HLV Conte làm cho sơ đồ 3-4-2-1 trở nên phổ biến ở các đội bóng Anh hiện đại, HLV Pep Guardiola là người nổi tiếng nhất ủng hộ chiến thuật tứ giác tiền vệ.
Lối chơi của Guardiola phụ thuộc vào việc kiểm soát bóng, nghĩa là có thêm một cầu thủ ở trung tâm có thể giúp kiểm soát trận đấu. Ông ấy thường sử dụng một hậu vệ cánh đảo ngược như Joao Cancelo hoặc Kyle Walker để hình thành tứ giác, trong khi John Stones cũng đóng vai trò như một hậu vệ tự do có thể tham gia vào hàng tiền vệ để tạo ra bộ tứ.
Rất nhiều huấn luyện viên khác đã sử dụng chiến thuật này với mục đích kiểm soát bóng như Mikel Arteta của Arsenal và Jurgen Klopp của Liverpool, họ đều đạt hiệu quả tuyệt vời bằng cách đưa các hậu vệ cánh vào trung tâm hàng tiền vệ. HLV Xavi ở Barcelona cũng làm tương tự, trong khi một trong những HLV trước đây của Barça là Ernesto Valverde đôi khi sử dụng sơ đồ 4-4-2 với 4 tiền vệ thực sự chơi ở giữa sân tạo thành tứ giác.
Cũng có thể đưa một cầu thủ số 9 ảo tham gia sơ đồ 4-2-3-1 cùng với số 10. Đây là điều mà Chelsea của HLV Mauricio Pochettino đã làm rất hiệu quả khi đối đầu với Arsenal, nhờ đó kiếm được 1 điểm trên sân nhà vào tháng 10 năm 2023. Họ đã sử dụng 2 tiền vệ trung tâm là Enzo Fernandez và Moises Caicedo được giao nhiệm vụ giành bóng, cùng với hai cầu thủ tấn công phía trước là Cole Palmer và Raheem Sterling để tạo áp lực cho đối phương.
Tuy nhiên bậc thầy thực sự của xu hướng này là các câu lạc bộ thuộc sở hữu của Red Bull, với các huấn luyện viên như Ralph Hasenhuttl và Jesse Marsch sử dụng sơ đồ 4-2-2-2 cùng với các hậu vệ cánh tốc độ để tạo áp lực. Trong quá khứ, cả hai huấn luyện viên này đã sử dụng sơ đồ 4-2-3-1 ở Premier League với một cầu thủ chạy cánh di chuyển vào trung lộ để tạo thành sơ đồ tứ giác.
Ưu và nhược điểm của tứ giác tiền vệ là gì?
Sự vượt trội về quân số là lợi thế lớn của chiến thuật này, nhưng chính cấu trúc của tứ giác là chìa khóa tạo nên thành công cho đội bóng. Cặp đôi tiền vệ trung tâm mang lại khả năng bao quát tốt khu vực trung tâm của sân, giúp tiền vệ phòng ngự có thể phản ứng nếu đồng đội bị mất bóng và khó chuyền bóng. Thông thường, HLV Guardiola sẽ đẩy một hậu vệ bên cạnh số 6 Rodri để tạo sự ổn định chắc chắn cho khu vực này trên sân, tạo thành đội hình gồm 3 hậu vệ cùng với 2 người ở phía trước.
Hai cầu thủ tấn công ở cao hơn được bố trí giữa các tuyến, có thể tạo thành tứ giác và tấn công, và trong sơ đồ 3-2-2-3 những cầu thủ này thường sẽ là thành viên của hàng công gồm 5 người ở phía trước. Điều đó có nghĩa là các huấn luyện viên như Guardiola và Arteta có thể tấn công theo 5 hướng trên sân, thường là đối đầu với 4 hậu vệ đối phương, do đó tạo ra ưu thế về quân số.
Tuy nhiên bất kỳ chiến thuật nào cũng có nhược điểm. Các cầu thủ tham gia tứ giác tiền vệ phải có khả năng di chuyển tốt và kiểm soát bóng, trong khi phạm vi chuyền bóng của các tiền vệ phòng ngự trong tứ giác thường bị giới hạn: chuyền bóng thận trọng về phía sau hoặc chuyền thẳng lên tiền vệ tấn công của tứ giác. Trong khi các tiền vệ cổ điển của Pep trước đây thường có góc chuyền bóng 60° theo mọi hướng thì tiền vệ trong tứ giác có góc 90° rộng hơn nhiều, nghĩa là các cầu thủ phải cầm bóng tốt, ít bị lệch góc khi cầm bóng.
Việc tập trung 4 cầu thủ vào giữa sân cũng để lại khoảng trống ở hàng phòng ngự khi đội nhà cầm bóng, thường là 3 hậu vệ ở những đội như Man City, Arsenal và Liverpool. Các đối thủ thường tìm cách khai thác điểm yếu của đội hình 3-2-2-3 này, đẩy hai người lên để tạo sức ép và tìm kiếm may mắn với những đường bóng dài. Chính HLV Guardiola đã đánh bại tứ giác tiền vệ của HLV Arteta tại sân Etihad vào năm 2023 bằng sơ đồ 4-4-2 khi không cầm bóng, trong đó Kevin De Bruyne và Erling Haaland giành chiến thắng trong các pha tấn công nhanh. Vì vậy tứ giác tiền vệ chắc chắn không phải là chiến thuật hoàn hảo.
Mời bạn xem thêm các bài liên quan:
- Lionel Messi đưa ra tuyên bố về vấn đề giải nghệ
- Đội tuyển Anh mặc áo đấu “kỳ lạ” trong trận giao hữu với đội tuyển Bỉ
Hãy theo dõi BlogAnChoi để cập nhật nhiều thông tin bổ ích nhé!
Các bạn có thể chia sẻ ý kiến về bài viết ở phần bình luận phía dưới, mình rất mong muốn được đón nhận ý kiến của các bạn!