Chiến thuật hậu vệ cánh đảo ngược trong bóng đá: Bí quyết thành công của Man City?

Chiến thuật hậu vệ cánh đảo ngược đã trở nên phổ biến với bóng đá Anh đến mức gần một nửa số câu lạc bộ ở Premier League hiện tại đang sử dụng nó. Vậy hậu vệ cánh đảo ngược thực sự là gì và những đội bóng nào đã thành công với chiến thuật này?

Năm 2015, cựu cầu thủ Jamie Carragher từng nói đùa rằng “khi còn nhỏ không ai muốn trở thành hậu vệ cánh, không ai muốn lớn lên và trở thành Gary Neville”. Đó là thời mà các hậu vệ cánh không được chú ý trong bóng đá, nhưng ngày nay sự nổi lên của chiến thuật hậu vệ cánh đảo ngược đã thay đổi quan niệm đó.

Hậu vệ cánh đảo ngược là gì?

Quan niệm thông thường cho rằng hậu vệ cánh đảo ngược chỉ đơn giản là những hậu vệ cánh chơi ở phía không thuận của họ, ví dụ như một hậu vệ thuận chân trái được sắp xếp ở vị trí cánh phải hoặc ngược lại.

Tuy nhiên trong thực tế, hậu vệ cánh đảo ngược là một hậu vệ cánh di chuyển vào khoảng trống trung tâm khi đội của mình đang nắm quyền kiểm soát bóng, vào sâu hơn các trung vệ. Trong hầu hết các sơ đồ chiến thuật hiện đại, họ sẽ hỗ trợ cho tiền vệ phòng ngự và dâng lên cao, thậm chí vượt qua vạch giữa sân để nhận bóng và triển khai lối chơi tấn công về phía trước. Khi đội mất quyền kiểm soát bóng, thông thường hậu vệ cánh đảo ngược sẽ tìm cách trở lại khu vực phòng ngự quen thuộc của họ càng nhanh càng tốt.

Mục đích cơ bản của chiến thuật này là tăng số cầu thủ hiện diện ở giữa sân, đặc biệt khi đội chiếm quyền kiểm soát bóng nhiều hơn so với đối phương có lối chơi phòng ngự lùi sâu. Điều này cho phép các tiền vệ dâng cao hơn và nhận bóng ở những khu vực có khả năng tạo cơ hội ghi bàn.

Ở mức độ đơn giản, chiến thuật hậu vệ cánh đảo ngược rất hữu ích cho các đội muốn kiểm soát khu trung tâm của sân. Đối với các HLV muốn chiếm ưu thế ở khu vực này, ví dụ như Pep Guardiola, các hậu vệ cánh đảo ngược giúp tăng cường lực lượng ở giữa sân trong khi vẫn đảm bảo một vùng đệm phòng thủ.

Những HLV sử dụng chiến thuật hậu vệ cánh đảo ngược

Khá nhiều HLV trên thế giới đã sử dụng chiến thuật này, hoặc ít nhất là biến thể của nó. Nổi tiếng nhất có lẽ là HLV Guardiola, được coi là người đưa hậu vệ cánh đảo ngược trở lại chiến thuật bóng đá hiện đại và giúp Bayern Munich giành được 3 chức vô địch Bundesliga liên tiếp. Tuy nhiên, giống như hầu hết các cải tiến về chiến thuật bóng đá khác, Johan Cruyff đã sử dụng cách chơi này nhiều năm trước ở Barcelona.

Đôi khi Pep đảo ngược cả hai hậu vệ cánh, nhưng kể từ khi làm việc ở Manchester City, huấn luyện viên người Catalan dôi khi chỉ sử dụng một hậu vệ và để cho hậu vệ cánh còn lại ở vị trí cũ cùng với các trung vệ.

Điều đáng chú ý là mặc dù Man City đã áp dụng chiến thuật này trong trận đấu đầu tiên của HLV Guardiola tại Premier League và chiến thắng sít sao 2-1 trước Sunderland nhưng họ vẫn gặp khó khăn trong việc tạo ra cơ hội. Có thể là do hai hậu vệ cánh lúc đó là Gael Clichy và Bacary Sagna chưa ở đỉnh cao phong độ và không đủ thể lực để thực hiện lối chơi đầy thách thức này.

Cựu huấn luyện viên của Athletic và Leeds là Marcelo Bielsa cũng sử dụng một phiên bản biến thể của chiến thuật này khi giúp đội tuyển Chile vào vòng 16 đội của World Cup 2010. Các HLV Roberto De Zerbi và Ange Postecoglou cũng là fan của chiến thuật này khi để lại dấu ấn ở Premier League.

Trong khi đó, HLV Mikel Arteta áp dụng chiến thuật này ở Arsenal một cách thú vị, dường như thiên về phòng thủ hơn là tấn công. HLV người Tây Ban Nha thường yêu cầu Ben White và Oleksandr Zinchenko di chuyển sát vào trong để tạo ra đội hình chặt chẽ hơn khi các đồng đội đang có bóng. Kể cả khi Arsenal mất bóng, một trong hai cầu thủ này thường di chuyển trong phạm vi hẹp để đảm bảo đối phương không có cơ hội phản công dễ dàng khi không có ai bảo vệ tuyến phòng thủ cuối cùng.

Trent Alexander-Arnold thường xuyên di chuyển vào bên trong cũng là do HLV Jurgen Klopp áp dụng chiến thuật này ở Liverpool. Khi cầu thủ này mới gia nhập đội, anh ấy thường di chuyển rộng và chồng lên các tiền đạo bên trong. Nhưng hiện nay anh thường cầm bóng ở gần vòng tròn giữa sân, chỉ cao hơn một chút so với tiền vệ phòng ngự của Quỷ đỏ.

Ưu nhược điểm của chiến thuật hậu vệ cánh đảo ngược

Trước khi áp dụng chiến thuật kiểm soát bóng với sơ đồ 2-3-5 này, các HLV phải suy nghĩ xem những cầu thủ được chọn có thực sự phù hợp với lối chơi hay không. Sẽ rất tốt nếu có những cầu thủ như David Alaba hay Trent Alexander-Arnold với khả năng cầm bóng tốt trên mặt sân tốt.

Nhưng ở các nền bóng đá có trình độ thấp hơn, không có nhiều HLV áp dụng chiến thuật này. Nếu hậu vệ cánh chỉ có mục tiêu hàng đầu là ngăn chặn các cầu thủ tấn công chạy cánh của đối phương thì việc yêu cầu anh ta di chuyển vào giữa để liên kết lối chơi với đồng đội có lẽ không phù hợp.

Các hậu vệ biên đảo ngược cũng phải chạy nhanh để lùi về vị trí phòng ngự khi đối phương tấn công. Không nhiều người có khả năng hồi phục thể lực tốt như Kyle Walker và nếu không có thể lực tốt như vậy thì việc phòng thủ vững chắc là không dễ dàng. Nếu một trong hai hậu vệ cánh không thể bảo vệ vị trí của mình một cách hiệu quả thì cả đội sẽ nhanh chóng gặp nguy hiểm.

Nhưng đối với những đội bóng sở hữu cầu thủ chất lượng thì chiến thuật này có rất nhiều ưu điểm, không chỉ giải phóng không gian cho các tiền vệ sáng tạo có mà còn tăng cường khả năng phòng ngự. Khi phòng thủ trước những pha phản công nhanh của đối phương, các hậu vệ cánh đảo ngược có thể giúp bảo vệ phần giữa sân và buộc đối phương phải tấn công vào hai cánh, rời xa khung thành.

Ngoài ra, với rất nhiều đối thủ hiện nay có khả năng pressing tốt ở tuyến trên thì việc tấn công vào trung lộ ngày càng trở nên khó khăn hơn. Sử dụng các hậu vệ cánh đảo ngược cho phép chuyền bóng ngắn hơn nhưng vẫn hiệu quả khi đối mặt với áp lực mạnh mẽ từ đối phương.

Khi được triển khai một cách thông minh, chiến thuật này có thể gây ra hiệu ứng khủng khiếp, như chúng ta đã thấy Manchester City giành cú ăn ba năm ngoái.

Mời bạn xem thêm các bài liên quan:

• Champions League trở lại: 8 điều hấp dẫn được fan bóng đá kỳ vọng
• Điểm danh những ngôi sao bóng đá nổi tiếng từng chuyển đến Mỹ

Hãy theo dõi BlogAnChoi để cập nhật nhiều thông tin bổ ích nhé!

Xem thêm

Vị trí số 10 trong bóng đá có ý nghĩa chiến thuật như thế nào?

Số 10 trong bóng đá không chỉ là số áo mà những cầu thủ chơi ở vị trí này có vai trò cực kỳ quan trọng đối với chiến thuật của cả đội. Họ là những nghệ sĩ tài năng vẽ nên một bức tranh hoàn hảo trên sân cỏ và nhiều người đã trở thành huyền thoại với ...