Có lẽ đến giờ phút này chúng ta đã quá quen thuộc với việc dùng ChatGPT như một trợ thủ đắc lực trong công việc, học tập hay nghiên cứu. Tuy nhiên, bản chất của ChatGPT vốn là một chatbot đa năng, nên để khai thác hết tiềm năng của nó, chúng ta cần phải có kỹ năng “prompt” (ra lệnh) tốt để “ép” nó trả lời đúng theo ý mình. Nhưng với sự ra đời của chế độ “Study Mode”, liệu đây có phải là một tính năng thực sự đột phá hay cũng chỉ là một cái tên mới cho một cách dùng cũ? Và quan trọng hơn, nó có đủ mạnh mẽ để giúp chúng ta học tập hiệu quả hơn không?
Vì sao “Study Mode” của ChatGPT ra đời?
Trước đây, khi bạn đặt ra một câu hỏi cho ChatGPT ở chế độ thông thường, nó sẽ ngay lập tức đưa ra một câu trả lời đầy đủ và trực diện. Dù ở hiện tại ChatGPT đã đủ thông minh để đưa ra các ví dụ minh họa, nhưng về cơ bản nó vẫn hoạt động như một cỗ máy cung cấp “con cá” chứ không phải “cần câu”. Do đó, việc học với ChatGPT có thể khiến cho người học trở nên thụ động, khó nắm bắt và ghi nhớ kiến thức một cách sâu sắc.
Trong khi đó, trên thị trường lại bắt đầu xuất hiện những “đối thủ” đáng gờm, đơn cử như NotebookLM của Google. Công cụ AI này cho phép người dùng tải lên các nguồn tài liệu riêng và nhận câu trả lời dựa trên những thông tin đó một cách chính xác và an toàn hơn đáng kể. Nhận thấy tiềm năng lớn của thị trường giáo dục, OpenAI đã nhanh chóng ra mắt “Study Mode” để phục vụ cụ thể cho mục đích học tập, giúp việc sử dụng ChatGPT trở nên đơn giản hơn rất nhiều.
Hiện tại, tính năng này được cung cấp cho cả người dùng miễn phí lẫn người dùng trả phí. OpenAI cũng cho biết họ đang chuẩn bị các chính sách dành riêng cho người dùng giáo dục (edu).
“Study Mode” hoạt động như thế nào và có gì khác biệt?
Khi bạn dùng ChatGPT để làm bài tập, thay vì đưa ra câu trả lời ngay lập tức, chế độ “Study Mode” này sẽ tự động chia vấn đề mà bạn đang gặp phải thành các phần nhỏ hơn. Nó sẽ bắt đầu bằng cách đặt ra các câu hỏi để bạn phải suy nghĩ và phản hồi lại, giúp bạn từng bước nắm bắt và hiểu rõ về thông tin hơn.
Đây chính là phương pháp giảng dạy Socratic (đối thoại gợi mở) – một phương pháp học tập đã được giới chuyên gia đánh giá rất cao bởi thay vì cung cấp câu trả lời ngay, phương pháp này sẽ kích thích khả năng suy luận và tư duy phản biện ở người dùng. Nó giúp bạn chủ động tìm hiểu và ghi nhớ thông tin lâu hơn thay vì chỉ tiếp nhận chúng một cách thụ động.
Có thể thấy, chế độ này đã thay đổi hoàn toàn cách chúng ta tương tác với AI, từng bước biến nó từ một người cung cấp thông tin thành một người hướng dẫn bạn tìm ra câu trả lời cho chính vấn đề của bạn. Nó cung cấp “cần câu” cho người học thay vì “con cá”.
Khi nào nên dùng và khi nào thì không?
Mặc dù “Study Mode” rất hữu ích, nhưng nó không phải là giải pháp hoàn hảo cho mọi tình huống. Vậy khi nào ta nên và không nên dùng chế độ này?
Khi nào nên dùng
- Học và ôn tập kiến thức mới: Đây là lúc “Study Mode” phát huy tối đa tác dụng của nó. Việc được hướng dẫn từng bước sẽ giúp bạn hiểu sâu, ghi nhớ lâu và xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc hơn.
- Phân tích một vấn đề phức tạp: Khi đối mặt với một vấn đề khó, chế độ này sẽ giúp bạn chia nhỏ nó ra và tiếp cận từng phần một cách có hệ thống thay vì bị choáng ngợp bởi lượng thông tin khổng lồ.
- Luyện tư duy phản biện và suy luận: Với phương pháp Socratic, “Study Mode” là công cụ tuyệt vời để bạn rèn luyện khả năng suy luận, giúp bạn không chỉ biết “cái gì” mà còn hiểu được “tại sao”.
Khi nào không nên dùng
- Tìm câu trả lời nhanh: Nếu bạn chỉ cần tìm một câu trả lời chính xác và tức thì cho một bài toán xác suất thống kê hay một bài tập đơn giản thì việc sử dụng chế độ thông thường sẽ nhanh hơn rất nhiều. Chế độ Study Mode sẽ mất thời gian hơn vì nó yêu cầu bạn phải tương tác qua lại nhiều bước.
- Tạo các nội dung sáng tạo: Đối với các tác vụ như viết bài, sáng tạo nội dung hay tóm tắt văn bản, chế độ thông thường với khả năng trả lời trực diện vẫn sẽ là lựa chọn tối ưu hơn.
Tóm tắt tài liệu dài: Mặc dù chế độ này có thể giúp bạn hiểu nội dung tài liệu, nhưng nó không được sinh ra để tóm tắt nhanh như một công cụ chuyên biệt.
Kết luận
Dù vẫn còn những rủi ro về “hallucination” (trả lời sai sự thật) mà bạn cần phải cẩn trọng, nhưng việc OpenAI tập trung vào một thị trường ngách như giáo dục đã cho thấy được sự thay đổi trong chiến lược của họ. “Study Mode” đang đại diện cho một triết lý học tập mới khi AI không chỉ là nguồn cung cấp thông tin mà còn là một người thầy, một người bạn cùng ta tìm hiểu và chinh phục mọi kiến thức trên thế giới.
Bạn đã thử dùng “Study Mode” chưa? Bạn thấy tính năng này có thực sự hiệu quả không? Đừng ngần ngại chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận nhé!
Mình rất mong được nhận được phản hồi từ các bạn về bài viết này.