Bất kỳ ai từng lật một trang sách đều hiểu tiềm năng của sách trong việc thay đổi thế giới – theo cả cách lớn và nhỏ. Ở đây, BlogAnChoi sẽ cùng bạn điểm qua 46 cuốn sách có ảnh hưởng nhất lịch sử thế giới và cách chúng khiến nhân loại nhìn mọi thứ theo một cách mới nhé.
6. Species Plantarum
Trước khi nhà thực vật học người Thụy Điển Carl Linnaeus xuất bản cuốn sách về thực vật Species Plantarum vào năm 1753, không có một hệ thống đặt tên chính thức nào cho thực vật và động vật. Đây là là một vấn đề khá nghiêm trọng nếu xem xét số lượng loài đã xuất hiện với khoa học phương Tây trong vài thế kỷ trước đó.
Hầu hết các nhà nghiên cứu lúc trước đều sử dụng một hệ thống đa thức, trong đó mỗi sinh vật được đặt một cái tên mô tả, đôi khi rất dài dòng. Bên cạnh việc khó sử dụng, các tên đa thức không có định dạng chuẩn và thường mang tính chủ quan cao, vì vậy một loài có thể được biết đến với nhiều tên khác nhau. Mọi người có thể đặt cho các sinh vật những cái tên như Solanum caule inermi herbaceo, foliis pinnatis incises – loại cây thân thảo trơn nhẵn, có những chiếc lá hình lông chim có khía – và hy vọng ai đó sẽ biết họ đang nói về cây cà chua.
Với Species Plantarum, Linnaeus đã cho thế giới thấy một giải pháp thay thế: danh pháp nhị thức, gán cho mỗi loài trong số 6000 loài thực vật được liệt kê trong cuốn sách một tên hai từ xác định nó theo chi và loài (ví dụ như cà chua được đặt tên là Solanum lycopersicum) . Danh pháp nhị thức đã nhanh chóng được thông qua trong cộng đồng khoa học, và hiện tại, sau hơn 250 năm, chúng ta vẫn đang sử dụng cách đặt tên này. Species Plantarum đã cung cấp nền tảng cho việc phân loại khoa học, là điểm khởi đầu cơ bản của danh pháp thực vật giúp khẳng định Linnaeus là “cha đẻ của phân loại học”.
7. A Vindication of Rights of Woman
A Vindication of Rights of Woman được công nhận là văn bản nữ quyền đầu tiên được phổ biến rộng rãi trên thế giới. Ý tưởng này do Mary Wollstonecraft đưa ra vào năm 1792 rằng phụ nữ sở hữu năng lực tinh thần và khả năng lý trí giống như nam giới, và do đó xứng đáng được hưởng các quyền tương tự là một cuộc cách mạng hết sức mạnh mẽ ở Anh vào cuối thế kỷ 18, nơi một phụ nữ đã kết hôn thường chỉ được coi là một phần phụ thuộc của chồng mình. Wollstonecraft lập luận rằng các bé gái nên được giáo dục cùng với các bé trai trong một hệ thống trường học quốc gia, phụ nữ nên được trả công như nam giới và quyền bỏ phiếu nên được mở rộng cho phụ nữ.
Cuốn sách này không được chú ý nhiều khi xuất bản lần đầu tiên. Hầu hết các nhà phê bình đương thời đều cố ý hoặc tình cờ bác bỏ các ý tưởng của Wollstonecraft. Bên kia Đại Tây Dương, Vindication đã giúp truyền cảm hứng cho Elizabeth Cady Stanton và Lucretia Mott tổ chức Hội nghị Seneca Falls năm 1848, thường được coi là điểm khởi đầu của làn sóng nữ quyền đầu tiên ở Hoa Kỳ.
8. Sự hình thành của lục địa và đại dương
Năm 1910, bạn của Alfred Wegener, một học giả người Đức, nhận được một tập bản đồ làm quà Giáng sinh. Khi xem qua nó, Wegener đã bị ấn tượng bởi sự trùng khớp giữa các đường bờ biển của Nam Mỹ và Châu Phi, đặc biệt là khi so sánh các thềm lục địa. Ông đã gạt suy nghĩ đó sang một bên cho đến một năm sau, khi ông bắt gặp một bài báo nêu chi tiết về mối liên hệ cổ sinh vật học giữa hai châu lục. Vào thời điểm đó, các nhà khoa học khác đã giải thích điều này bằng cách đưa ra giả thuyết rằng các lục địa từng được nối với nhau bằng những cây cầu trên đất liền đã chìm xuống đáy đại dương. Wegener không hài lòng với lý thuyết này, và trong cuốn sách “Sự hình thành của lục địa và đại dương” xuất bản năm 1915, ông đã đưa ra một ý tưởng mới táo bạo: Các lục địa như chúng ta biết ngày nay đã từng là một phần của siêu lục địa mà sau này ông đặt tên là “Pangaea”.
Wegener suy đoán rằng trong hàng thiên niên kỷ, lục địa này đã bị chia cắt thành các phần nhỏ hơn cho đến khichỉ còn lại bảy lục địa như chúng ta thấy ngày nay. Tuy nhiên, những ý tưởng của Wegener về lý do và cách thức điều này xảy ra kém thuyết phục khi cho rằng chúng bị văng ra xa nhau (mặc dù chậm) bởi sự quay của Trái đất hoặc bị lực thủy triều cuốn đi xung quanh. Cộng đồng khoa học không bị thuyết phục và Wegener bị chế giễu khắp nơi vì học thuyết này.
Theo thời gian, mọi thứ đã thay đổi. Đến những năm 1960, thuyết trôi dạt lục địa gây tranh cãi của Wegener đã phát triển thành thuyết kiến tạo mảng, học thuyết mà Bảo tàng Cổ sinh vật học của Đại học California mô tả là “một trong những học thuyết địa chất quan trọng và sâu rộng nhất mọi thời đại”. Cuộc cách mạng khoa học bắt nguồn từ cuốn sách gây tranh cãi của Wegener đã thay đổi đáng kể hiểu biết của chúng ta về hành tinh, với những tác động sâu rộng đối với địa chất, khoa học khí hậu, tiến hóa và các lĩnh vực khác.
9. Don Quixote
Câu chuyện năm 1605 của Miguel de Cervantes về một người theo chủ nghĩa lý tưởng sai lầm tự cho mình là một hiệp sĩ lang thang đã thành công rực rỡ khi nó khai sinh ra một loại hình mới: tiểu thuyết hiện đại. Nhiều kết cấu câu chuyện của nó vẫn là tiêu chuẩn trong tiểu thuyết ngày nay, và nhà phê bình văn học thế kỷ 20 Lionel Trilling đã từng nhận xét rằng “có thể nói rằng tất cả tiểu thuyết văn xuôi đều là một biến thể của chủ đề Don Quixote”.
Nhưng tác động của Cervantes không chỉ giới hạn trong lĩnh vực văn học. Các nhà duy lý của thế kỷ 18 phát hiện ra rằng Cervantes đã viết sử thi về ý thức tốt và sự hòa nhập xã hội. Các nhà lãng mạn của thế kỷ 19 phát hiện ra rằng Cervantes đã đoán trước đượ tình huống bi thảm của thiên tài lập dị trong một xã hội tràn ngập định kiến. Cervantes đã phát hiện ra, hoặc đoán được bằng trực giác, rằng thực tại không bao giờ là một cái gì đó nhất định, chỉ ở bên ngoài, tồn tại độc lập với chúng ta, luôn được xây dựng bởi con người thông qua thực hành ngôn ngữ xã hội.
10. Căn phòng của Giovanni
Khoảng đầu đến giữa thế kỷ 20 không có chỗ cho những cuộc thảo luận thẳng thắn về đồng tính, điều này khiến “Căn phòng của Giovanni” của James Baldwin trở nên đáng chú ý hơn. Cuốn tiểu thuyết xuất bản năm 1956 khám phá mối quan hệ đồng giới của nhiều nhân vật sống ở Paris sau Thế chiến thứ hai.
Nhân vật chính của nó, David, đang chuẩn bị kết hôn với bạn gái của mình, Hella, thì anh gặp một nhân viên pha chế người Ý tên là Giovanni. Mối tình của họ trở nên phức tạp bởi những rắc rối pháp lý đe dọa đến sự tồn tại của Giovanni. Sự trăn trở nội tâm của David đối với bản sắc giới tính thực sự của anh là điều không phổ biến đối với văn học thời đại đó. Baldwin đã thảo luận về nó công khai, sử dụng danh tiếng từ cuốn tiểu thuyết đầu tiên của ông – Go Tell It On the Mountain – để gâu chú ý cho một chủ đề tranh cãi. Ông giải thích rằng đó không phải là một cuốn tự truyện, mà là “nghiên cứu thêm về những gì có thể đã xảy ra hoặc những gì tôi cảm thấy có thể đã xảy ra”.
Đối với một số người, việc cuốn sách thể hiện lòng trắc ẩn đối với nhân vật đồng tính không gây phiền hà bằng việc Baldwin, một người đàn ông da đen lại viết về các nhân vật da trắng. Sau này Baldwin có nói rằng ông “không thể xử lý cả hai mệnh đề” về chủng tộc và tình dục trong cùng một cuốn sách vào thời điểm đó trong cuộc đời mình. Tuy nhiên, “Căn phòng của Giovanni” vẫn là một tác phẩm dũng cảm khi cung cấp sự đồng hành với những độc giả đang chờ đợi một xã hội chấp nhận họ.
Bạn có thể đọc thêm:
Hãy để lại bình luận của các bạn ở dưới đây, mình sẽ rất vui nếu biết được suy nghĩ của các bạn.